13 Rue Madeleine (1947)
Regie: Henry Hathaway | 92 minuten | actie, oorlog, misdaad | Acteurs: James Cagney, Annabella, Richard Conte, Frank Latimore, Walter Abel, Melville Cooper, Sam Jaffe
’13 Rue Madeleine’ kan misschien gezien worden als een intense film over heldendaden in een historische context, maar in feite is het een simpele misdaadfilm met wat spannende momenten en interessante scènes over het trainingsproces van geheim agenten. De film gebruikt nazi’s, de context van de tweede wereldoorlog en een commentaarstem die de stijl hanteert van een nieuwslezer om de film de schijn van authenticiteit te geven, maar niemand zal de illusie hebben dat hij naar een documentaire-achtige geschiedschrijving zit te kijken. Het is door de tamelijk dik aangezette vertolkingen, de nadruk op vaart en actie en de theatrale vuistgevechten dat de film toch vooral amusant en vermakelijk is. ’13 Rue Madeleine’ is gewoon een aardige, onpretentieuze manier om anderhalf uur door te komen. Niets meer en niets minder.
De eerste helft van de film is eigenlijk het interessantst. Hierin ziet de kijker namelijk hoe de groep geheim agenten instructies en training krijgt van James Cagney. De toeschouwer is werkelijk overal getuige van. Te zien is hoe Cagney een judorol voordoet op de mat, en de deelnemers hem volgen. “Goed afslaan, hè” laat Cagney ze voortdurend weten. Vervolgens moeten de mannen en vrouwen een pakketje droog en veilig naar de overkant van de rivier zien te krijgen, door het ding al wadend en zwemmend door de rivier op hun nek te dragen. Ook erg amusant is de scène waarin de agenten in spe militaire geluiden moeten herkennen. Dan is er een piepgeluid te horen en moet men zeggen of het een vogel is of een fluitende granaat. Andere activiteiten zijn het adequaat zenden van berichten via de telegraaf, en zelfverdedigingsoefeningen.
Op een zeker moment lijkt zich een echt plot te gaan ontvouwen wanneer blijkt dat er een Duitse infiltrant in het legertje geheim agenten zit, die opgespoord moet worden. Dat zou een recept voor spanning kunnen zijn, maar er zijn zo weinig mensen die gevolgd worden en de uiteindelijke “dader” wordt zo sympathiek geportretteerd, dat de onthulling van deze persoon niet echt een verrassing is. Wel aardig is de dramatiek die voortkomt uit de band die de mol heeft met een van de andere agenten, die hem er later bij moet lappen. Deze voelt zich tegelijkertijd verraden en schuldig over wat hij moet gaan doen. Wanneer deze verhaallijn echter afgerond is, is de film redelijk doodgebloed.
De laatste acte van de film zou juist voor extra veel spanning moeten zorgen aangezien Cagney zich zelf in de oorlog gaat mengen en het tijd wordt voor echte confrontaties, maar het valt allemaal toch wat tegen. Het enige spannende moment vindt plaats wanneer Cagney, die incognito is als Fransman, via een contactpersoon een grote schurk in Frankrijk moet benaderen, maar hij vanwege zijn onbekende identiteit zijn leven niet zeker is en omsingeld is door rebellen en zijn eigen graf moet graven. De werkelijke confrontatie met de grote verrader blijkt echter een anticlimax te zijn en het einde voelt toch wat minder heroïsch en opwindend aan dan ongetwijfeld de bedoeling was. Toch is ’13 Rue Madeleine’ zeker geen onaardige film, met leuke vertolkingen, veel vaart, en zonder pretenties.
Bart Rietvink