21 Grams (2003)

Regie: Alejandro González Iñárritu | 125 minuten | drama | Acteurs: Sean Penn, Naomi Watts, Benicio Del Toro, Charlotte Gainsbourg, Melissa Leo, Danny Huston, Carly Nahon, Claire Pakis, Nick Nichols, John Rubinstein, Eddie Marsan, Loyd Keith Salter, Marc Musso, Teresa Delgado, Antef A. Harris

Alejandro González Iñárritu’s tweede film is een thriller met dramatische doeleinden. ’21 Grams’ doet denken aan ‘Traffic’ en ‘Magnolia’ en kan ook op dat niveau ingeschaald worden. Net als de laatste film had zij Oscars kunnen gaan winnen, vooral gezien de thematiek (relaties, gezin, verlies) en het acteerwerk. Het bleef echter bij nominaties, voor hoofdrolspelers Naomi Watts (beste actrice) en Benicio Del Toro (beste mannelijke bijrol). Sean Penn stond al op de rol voor ‘Mystic River’.

Misschien dat ’21 Grams’ voor de leden van de Academy iets te verontrustend is, want moralistisch is de film niet, integendeel. Moord, doodslag, noodlot en zwangerschap worden van hun mythologische betekenis ontdaan en neergezet als opportunistische daad of willekeurige gebeurtenis. Best eng hoor, dat er geen verschil is tussen goed en kwaad. Bekruipt je tijdens de film al een gevoel van wreedheid en leegte, de uiteindelijke uitkomst is er niet minder beklemmend om. Er is veel concentratie nodig voor de uitbouw van de drie verhaallijnen maar het verveelt nergens en grijpt je twee uur lang naar de keel. Dat het thema van de 21 gram die een mens bij zijn overlijden verliest niet echt wordt uitgewerkt verandert daar weinig aan. Het is wel één van de minpuntjes van de film, samen met het toch wel plotse besluit dat leidt tot de confrontatie van de drie hoofdpersonen.

Iñárritu heeft een volbloed Amerikaanse film gemaakt met hier en daar een accent uit de Oude Wereld (beklemmende stiltes, Gainsbourg, bandoleonmuziek). De Corbijnachtige shots en de gitaarfeedback op de achtergrond trekken je mee de diepte in. De acteerprestaties van de hoofdpersonen maken nog de meeste indruk. Het is nog niet eens zozeer Sean Penn  die steeds meer op De Niro begint te lijken maar ook nog steeds jongensachtige intelligentie uitstraalt  van wie we weten dat hij dit soort rollen aankan. De onderkoelde woede en verstilde schoonheid van Naomi Watts en de veelzijdige villain Benicio del Toro zijn een genot om naar te kijken. Europese filmnomade Charlotte Gainsbourg is met haar fluisterende Engels een wat vreemde eend in de bijt, maar hoort er in haar rol tegenover Penn ook een beetje bij te hangen; ze hóren zelfs niet op elkaar te vallen. Melissa Leo is sterk als opportunistische, maar realistische echtgenote van Jack Jordan.

De vrouw komt er minder goed af dan de man in deze film. Zowel Cristina, Marianne als Mary hebben egoïstische trekjes die hun zachtheid overschaduwen. De een in mindere mate dan de ander, maar bij de mannen is het juist omgekeerd. Paul en Jack zijn zelfs bekeerde zondaars. Het zijn wel allemaal echte karakters; geen van allen is zuiver op de graat.

Denk nou niet dat ’21 Grams’ zo’n vage film is zonder verhaal, waarvan iedereen elkaar maar blijft nakakelen dat ie zo goed is. Het verhaal kan maar beter geheim blijven voor dat je hem gezien hebt. Het is geen gemakkelijke film, niet qua opzet en zeker niet qua inhoud. Ze drukt als een gewicht op het hart. Je kunt voor jezelf uitmaken of dat lood of goud is.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 1 april 2004