A Guide to Recognizing Your Saints (2006)

Regie: Dito Montiel | 98 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Robert Downey Jr., Shia LaBeouf, Dianne Wiest, Chazz Palminteri, Melonie Diaz, Rosario Dawson, Julie Garro, Eleonore Hendricks, Adam Scarimbolo, Peter Anthony Tambakis, Channing Tatum, Anthony Tirado, Erick Rosado, Steve Payne, Tibor Feldman, Martin Compston, Marc Castle, Steven Randazzo, George DiCenzo, Olga Merediz, Teresa Kelsey, Sammy Rhee, Jermel Wilson, Michael Rivera, David Castro, Federico Castelluccio, Anthony DeSando, Scott Michael Campbell, Kyle Benitez, Iraida Polanco, Gilbert Cruz, Eric Roberts, Chance Kelly, Angela Frye, Yetta Gottesman, Chris Nunez, Jeff Skowron

Een confronterende film over vriendschap en trouw en over verantwoordelijkheid nemen. Scène 1: een moeder (Dianne Wiest) spreekt het antwoordapparaat van haar zoon in, ze smeekt hem terug te komen naar huis, omdat zijn vader ziek is. Scène 2: schrijver Dito Montiel, gespeeld door Robert Downey Jr. leest in Californië voor uit eigen werk. Prachtige halfdonkere shots, veel close-ups, arty, maar niet poche. Scène 3: De jonge Dito (Shia LaBeouf) staat alleen in beeld en zegt: “I’m gonna leave everybody in this film.”

In de eerste drie scènes verraadt men zelfs wie er allemaal zullen doodgaan en zo wordt de film weggegeven, denk je. Gelukkig is niets minder waar. Want het gaat niet zo zeer om de precieze gebeurtenissen als wel de gevolgen daarvan en vooral de onderliggende motieven. In deze film lopen mannen (en vrouwen) rond die niet over hun gevoel praten. En iedereen is zo met zijn eigen problemen bezig, zijn eigen (negatieve) fixaties, dat luisteren naar wat de ander zegt een zeldzaamheid is. En dan is het ook moeilijk te zien wie of wat echt belangrijk voor je is. Terloops zien we op de achtergrond de situatie in Amerika, waar de achterbuurten van de grote steden dienen als broeinest voor frustraties en geweld, vanwege armoede en pure leegte in het bestaan. Niet bepaald een motiverende omgeving. Niemand geeft om iemand en als je een grote bek hebt krijg je een knal.

Dito, overtuigend neergezet door Shia LaBeouf (de jonge versie) en Robert Downey Jr. (de oudere versie) probeert aan deze wereld te ontkomen. Hij ontmoet een Schotse jongen die hem een uitweg biedt, met muziek en poëzie. Samen beginnen ze een band. Wat wel gek is: de band krijgen we nooit te zien of te horen. Niet echt een groot minpunt voor het verhaal, maar wel raar. Films over een moeilijke jeugd in Brooklyn, The Bronx of welke andere Amerikaanse grootstedelijke hel hebben we al eens eerder gezien. En waar dat vaak toe leidt weten we uit de vele gangsterepossen die de filmgeschiedenis rijk is. Regisseur Dito Montiel (ook de hoofdfiguur van het verhaal) onthoudt zich echter van de romantisch filmische inkleuring van de meeste van zijn voorgangers.

De film heeft nog het meest weg van ‘Mean Streets’ (1973), van Martin Scorsese. In ‘A Guide to Recognizing Your Saints’ worden scènes slechts hier en daar ondersteund door sobere muziek, precies goed en grootste maffia-achtige taferelen blijven uit. Het blijft allemaal wat dichter bij huis en wordt daardoor des te schrijnender. De film is geen aanklacht tegen geweld of armoede, of ‘maatschappelijk onrecht’. Het is een persoonlijk portret van een man die opgroeit in een moeilijke wereld en deze wil ontvluchten, maar hierin niet slaagt. Hij laat zijn familie en vrienden achter in de ellende waar hij meer verantwoordelijk voor was dan hij zelf wilde toegeven. En dat is een confronterende spiegel voor Dito Montiel, die met dit autobiografische, door hem zelf geschreven én geregisseerde verhaal, op een eerlijke en onopgesmukte manier met zijn billen bloot gaat. Een dappere film, en dat voor een debuut.

Arjen Dijkstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 25 oktober 2007