A Hologram for the King (2016)

Recensie A Hologram for the King CinemagazineRegie: Tom Tykwer | 98 minuten | komedie, drama | Acteurs: Tom Hanks, Ben Whishaw, Sarita Choudhury, Sidse Babett Knudsen, Alexander Black, Tracey Fairaway, Jane Perry, Tom Skerritt, Michael Baral, Lewis Rainer, Alexander Molkenthin, Xara Eich, David Menkin, Christy Meyer, Megan Maczko, Eric Meyers, Khalid Laith, Amira El Sayed, Waleed Elgadi, Dhaffer L’Abidine, Zaydun Khalaf, Boughara Mohamed, Jay Abdo

Sinds hij in 2000 doorbrak met het op zijn eigen leven gebaseerde ‘A Heartbreaking Work of Staggering Genius’ – zijn memoires, met fictionele elementen, over hoe hij op zijn 22e de voogdij kreeg over zijn achtjarige broertje, nadat hun beide ouders binnen enkele maanden van elkaar waren komen te overlijden – is de Amerikaan Dave Eggers een veelgelezen en –geprezen auteur. Zijn eigenzinnige, originele en innovatieve aanpak werd niet alleen door lezers gewaardeerd; Eggers’ debuut belandde op de shortlist voor de Pulitzer Prize in de categorie non-fictie. Na dit succes schreef Eggers nog negen boeken, waarbij hij fictie en non-fictie afwisselde. Vooral met ‘What is the What’, een aangrijpende biografische roman over Valentino Achak Denk, een jonge Sudanese vluchteling die via het ‘Lost Boys of Sudan’-programma uiteindelijk in de VS belandde, en ‘The Circle’, het relaas van een jonge vrouw die bij een mysterieus technologisch bedrijf aan de slag gaat, stond hij in de spotlights. Een ander veelgeprezen boekwerk van Eggers, ‘A Hologram for the King’, werd onder dezelfde titel verfilmd door de Duitse regisseur Tom Tykwer (‘Lola Rennt’, 1998 en ‘Cloud Atlas’, 2012).

De hoofdpersoon in ‘A Hologram for the King’, zakenman Alan Clay (Tom Hanks), bevindt zich in een neerwaartse spiraal in zijn leven. Hij is onlangs gescheiden en de zaken gaan niet best (het verhaal speelt zich af in 2010, dus de financiële crisis heeft zijn weerslag op de economie), waardoor hij de grootste moeite heeft om zijn huis en de studie van zijn dochter te bekostigen. Bovendien heeft hij een enorme bult op zijn rug, die er onheilspellend uitziet. Zijn kansen lijken echter gekeerd wanneer Alan door zijn werkgever naar Saudi-Arabië wordt gestuurd om hun nieuwste uitvinding, een holografisch teleconferentiesysteem, aan de koning moet zien te slijten. Aangezien Alan ooit een neef van de koning gesproken heeft (nou ja… soort van), is hij ‘the right man for the job’, of zijn baas nou wil of niet. Maar vanaf het moment dat Alan in de oliestaat arriveert loopt alles in de soep. Dat begint al ’s ochtends, als hij zich verslaapt en daardoor zijn lift naar de plaats van bestemming misloopt (en dat gebeurt hem dus niet één keer, maar vrijwel elke ochtend). Eenmaal op locatie lukt het hem maar niet om een internetverbinding tot stand te brengen, dus zijn holografische communicatiesysteem demonstreren is onmogelijk. De koning laat zich niet zien, waardoor Alan van het kastje naar de muur gestuurd wordt. En dan zit die bult hem ook nog in de weg…!

Alles zit je tegen, je voelt je opgejaagd, je bungelt op het randje van een zenuwinzinking en je hebt de grootste moeite om je aan te passen aan een cultuur die niet de jouwe is; dat hebben we al eens eerder gezien. De associatie met ‘Lost in Translation’ (2002) van Sofia Coppola is sterk. Net als Bill Murray in die film, gloort ook hier een sprankje hoop op beter, wanneer Alan tegen wil en dank vriendschappen sluit met taxichauffeur Youssef (Alexander Black), die hem weliswaar wanhopig zijn muzieksmaak probeert op te dringen, maar met wie hij in elk geval een prettige verstandhouding weet te ontwikkelen. Op dit kleine lichtpuntje na is zijn verblijf in het Midden-Oosten één grote nachtmerrie.

Tom Hanks is oerdegelijk en ‘likable’ als altijd, al mist hij wellicht dat grillige randje dat bijvoorbeeld Bill Murray wel heeft en wat in deze film wellicht beter zou passen. Maar niks negatiefs over vakman Hanks, want de chaos waarin hij belandt en de wanhoop die van zijn gezicht te lezen valt; we voelen met hem mee. Hanks’ spel is solide en van begin tot eind evenwichtig; iets wat we van de film zelf niet kunnen zeggen. Met name in de tweede helft neemt het verhaal zijn uitvlucht in nogal ongeloofwaardige wendingen en platitudes (zo wordt wel erg opzichtig duidelijk gemaakt dat Alan ontdekt en ervaart waar het in het leven écht om draait). Tykwer raffelt de tweede helft af, wat de film niet per se opbreekt maar wel een stuk minder memorabel maakt dan hij had kunnen zijn.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 16 juni 2016
DVD-release: 10 januari 2017