Abraham Lincoln – Studio One’s Abraham Lincoln (1952)

Regie: Paul Nickell | 60 minuten | drama, oorlog, geschiedenis | Acteurs: James Dean, Judith Evelyn, Robert Pastene, Harry Townes, Betty Low, Noel Leslie, Frank Overton, Jean Adair, Charles Egelston, Robert McQueeney, Katherine Raht, Harold McGee, John Buckwater, Anthony Grey, John Cannon, Betty Furness

Wat Willem van Oranje voor ons Nederlanders is, is Abraham Lincoln voor de Amerikanen. De vader des vaderlands. Zijn levensverhaal is bij uitstek voer voor film- en televisieproducenten. “Studio One”, een langlopende reeks (van 1948 tot 1958) dramaseries waarin veelal bekende verhalen als ‘The Glass Key’, ‘Wuthering Heights’ en ‘Of Human Bondage’ na werden gespeeld, wijdde in 1952 een vol uur aan de opkomst van Lincoln. Hoewel de meeste Amerikanen het verhaal van hun grote held wel kennen, geldt het filmpje tevens als educatief vermaak.

In 1860 wordt politicus Abraham Lincoln (Robert Pastene) door de Republikeinen benaderd om president te worden. Een wanhoopsdaad, aangezien Lincoln een unionist is die voor de afschaffing van de slavernij is. Voor beiden is het een grote stap om de samenwerking met elkaar aan te gaan. Nadat hij gebeden heeft tot God, besluit Lincoln dat hij degene is die het land moet leiden. De man die tegen oorlog is weet echter niet te voorkomen dat men in de zuidelijke staten de strijd met het noorden aan wil gaan: de Amerikaanse burgeroorlog is geboren. Tot aan het einde van die strijd vecht Lincoln eervol. Uiteindelijk is hij de overwinnaar, waarna Lincoln de Unie verlaat en de slaven van het land vrijlaat. The rest is, as they say, history.

James Dean heeft een kleine maar cruciale rol in deze serie. Pas een kwartier voor het einde duikt hij op als William Scott, een schildwacht die – om een vriend een dienst te bewijzen – een dubbele shift draaide waarbij hij in slaap is gevallen. De legerleiders hebben hem daarom ter dood veroordeeld. Maar na een ontmoeting met Lincoln, barmhartig als altijd, blijft Scotts leven gespaard. Later blijkt Lincolns lot op handige wijze verweven met dat van Scott. Een aardig staaltje diepte en originaliteit dat scenarioschrijver John Drinkwater in het stuk aangebracht heeft. William Scott is overigens een typisch Dean-personage: kwetsbaar, tragisch en indringend.

Deans performance is uitstekend, maar helaas veel te kort. Robert Pastene zet een sympathieke Abraham Lincoln neer die ondanks de overdreven hoge hoed op zijn hoofd alle microfoons vakkundig weet te ontwijken. Judith Evelyn speelt een opmerkelijk nuchtere en evenwichtige mevrouw Lincoln, die uit zelfs Shakespeares ‘The Tempest’ mag citeren (‘Our revels now are ended…’). De supportcast (met onder anderen Jean Adair) is ook in orde. In zijn geheel komt ‘Abraham Lincoln’ echter mat, traag en saai over. Het is echt wachten tot Dean in beeld komt – en tegen die tijd is het filmpje al bijna afgelopen. Hoe goed iedereen z’n best ook deed, de aflevering komt nooit echt tot leven. Misschien moet je een Amerikaan zijn om te worden gegrepen door een serie waarin de feiten zo sec gebracht worden…?

Patricia Smagge