All White in Barking (2007)

Regie: Marc Isaacs | 73 minuten | documentaire

Niet alleen in Nederland hebben sommige mensen moeite om de multiculturele samenleving te accepteren. In heel West-Europa zijn steden de laatste tien à vijftien jaar overspoeld door immigranten. Neem nou een wereldstad als Londen, zo’n plek moet toch een enorme aantrekkingskracht hebben op mensen van buitenaf. In de documentaire ‘All White in Barking’ neemt cineast Marc Isaacs Londen – en dan specifiek de wijk Barking and Dagenham – onder de loep. In rap tempo is de wijk ‘overgenomen’ door immigranten die van heinde en verre aan zijn komen waaien, Dat is althans de manier waarop de oudere blanke working class ernaar kijkt. Isaacs laat zijn kijker kennismaken met enkele rasechte Barkingers, die met argusogen gadeslaan hoe de immigranten hun wijk, werk, winkels en woningen overnemen.

Eerst maken we kennis met Susan. Samen met haar partner Jeff woont ze al jaren in Barking, maar de laatste tijd vinden ze dat de buurt erop achteruit is gegaan. Om hen heen zijn mensen van diverse etnische achtergronden komen wonen. Of Susan de nieuwe Albanese buurman kent? Nee. En ook naar het Nigeriaanse gezin dat aan de overkant woont, heeft ze nog geen interesse getoond. Afrikanen staan bekend als luidruchtig en hun huis ruikt vreemd. Ze eten andere dingen dan blanke Engelsen, en ze maken het ook anders klaar. Na zijn vraaggesprek met Susan stelt Isaacs haar voor om samen met Jeff eens bij de Nigeriaanse buurman Dickson en zijn gezin te gaan eten. Schoorvoetend stemt ze in. Dan maken we kennis met Dave, wiens oudste dochter een kind heeft met een Afrikaan. Van het jochie houdt hij zielsveel. Hij is tenslotte zijn eigen vlees en bloed. Maar zijn vader deugt van geen kant. Net als de meeste andere Afrikanen, vindt Dave. Om zijn standpunt kracht bij te zetten heeft hij zich aangesloten bij de extreemrechtse British National Party, waar hij zieltjes voor probeert te winnen in Barking. Dat ook zijn jongste dochter met een jongen aanpapt die wat exotisch bloed in zich heeft, daar wil hij niet aan. Daar moet hij nog maar eens een hartig woordje met haar over spreken.

Isaacs praat ook met een slagersechtpaar, dat zijn best doet het hoofd boven water te houden. Wanneer er alleen nog maar buitenlanders in Barking wonen, verandert de behoefte aan vlees natuurlijk ook. Afrikanen eten nu eenmaal anders. En om nou koeienvoeten te gaan verkopen gaat hen echt te ver. Het enige hartverwarmende verhaal is dat van de Pools-Joodse immigrant Monty en zijn Oegandese verpleegster Betty. Monty heeft de Holocaust overleefd en herdenkt dat elk jaar met lotgenoten. Hij heeft er totaal geen moeite mee zijn nieuwe vriendin mee te nemen naar de reünie van Auschwitz-slachtoffers. Het kan hem niets schelen wat anderen ervan vinden. Op straat worden ze nog wel eens aangegaapt, maar op de reünie is daar nauwelijks sprake van. “Want,” zo stelt een van de andere gasten, “wie zijn wij, met ons verleden, nou om iemand die anders is te veroordelen.” Hij slaat de spijker daarmee precies op zijn kop.

Isaacs maakte zijn documentaire in opdracht van de BBC, in het kader van ‘White Season’, een reeks films waarin de Britse blanke working class centraal staat. ‘All White in Barking’ biedt een aardig kijkje in het leven van deze oudere generatie blanke Britten, maar is tegelijkertijd erg eenzijdig en suggestief. Isaacs doet het voorkomen alsof alle oudere blanken die in Barking wonen racistisch zijn en niets van hun nieuwe stadsgenoten moeten hebben. Hij toont nergens aan dat het ook anders kan, of het moet de gemeenschappelijke barbecue bij Susan en Jeff thuis zijn, waarvoor ook hun Nigeriaanse en Albanese buren zijn uitgenodigd. Er hangt echter wel een onwennige sfeer, waarschijnlijk doordat Isaacs zelf een en ander gearrangeerd heeft. Gewoon, om reacties uit te lokken. Ook de vragen die hij stelt zijn bijzonder suggestief; hij heeft van tevoren al in zijn hoofd welk antwoord hij graag wil horen en graaft net zo diep door tot hij dat antwoord ook krijgt. Pesten en stoken is voor hem geen enkel probleem. En ja, dan krijg je inderdaad opmerkelijke, politiek incorrecte en soms zelfs genante reacties. Vooral Dave, die nog liever zijn geboortegrond verlaat om in een eenzaam kustplaatsje te leven dan zijn straat deelt met immigranten, wordt door Isaacs verleid tot het doen van enkele tenenkrommend racistische uitspattingen. Waarna de regisseur triomfantelijk en op belerende toon opmerkt dat het toch allemaal niet uit zou moeten maken. Dat is wel érg makkelijk gescoord.

‘All White in Barking’ is ongetwijfeld met goede bedoelingen gemaakt. Ergens sijpelt door dat het allemaal vooral angst voor het onbekende is. Men moet elkaar leren kennen, maar daarvoor moet wel een drempel worden weggenomen. Susan en Jeff schikken voorzichtig in, in tegenstelling tot Dave die wegvlucht, letterlijk naar een in zijn ogen veilige haven. Cineast Marc Isaacs heeft met een afwisseling van ontroerende scènes en onthullende interviews willen aantonen hoe diep het racisme geworteld zit bij vooral de oudere generatie Britten. Hij gaat daarbij jammer genoeg wat ongenuanceerd te werk. Bovendien storen zijn suggestieve vragen en de belerende toon waarop hij vervolgens zijn punt maakt. Boeiend is deze documentaire zeker, maar er had absoluut meer ingezeten.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 16 oktober 2008