Alza la testa (2009)

Regie: Alessandro Angelini | 86 minuten | drama | Acteurs: Sergio Castellitto, Duccio Camerini, Gabriele Campanelli, Giorgio Colangeli, Augusto Fornari, Anita Kravos, Gabriel Spahiu

Vaders en zonen – hun relaties zijn veelal complex. Neem nou Antonio Mero (Sergio Castellitto), die zijn persoonlijke frustraties botviert op zijn zeventienjarige zoon Lorenzo (Gabriele Campanelli). Zoals zo veel ouders die hun eigen sportcarrière de mist in zagen gaan, dwingt hij de jongen tot eindeloze trainingssessies in hun zelfgemaakte boksring, opdat Lorenzo het zal gaan maken als professioneel bokser. ‘Hij gaat naar de Olympische Spelen’, vertrouwt hij een kennis toe. Mero heeft oogkleppen op. Zijn zoon heeft zeker geen hekel aan het sporten, maar hij heeft – zoals elke gezonde zeventienjarige – ook andere interesses. Wanneer de knappe Roemeense Ana zijn leven binnenstapt, kan hij zijn hoofd er maar moeilijk bijhouden. Ook zou hij graag wat meer tijd doorbrengen met zijn moeder, de Albanese Denisa die slechts kortstondig een relatie had met Mero en haar gezin daarna in de steek liet. Wanneer zijn moeder plots weer opduikt, probeert Mero zijn zoon tegen haar in bescherming te nemen. Zoals hij zijn zoon ook van Ana weg probeert te houden.

De innerlijke demonen van Mero staan centraal in ‘Alza la testa’ (2009), de tweede film van de Italiaanse regisseur Alessandro Angelini, die in 2006 debuteerde met ‘L’aria salata’ waarin eveneens een vader en zijn zoon centraal stonden. Maar ‘Alza la testa’ is, net als zijn voorganger, geen ‘gewoon’ drama waarin de relatie tussen vader en zoon centraal staat. Angelini heeft halverwege de film een twist in petto die het verhaal danig in de war stuurt. Vanaf dat moment – waar we niet verder over kunnen uitweiden zonder al te veel te verklappen – keert de film zich veel meer naar binnen toe. Waar het eerste gedeelte van ‘Alza la testa’ conventioneler is, vraagt de tweede helft meer inlevingsvermogen van de kijker. Het innerlijke conflict van Mero komt dan namelijk op zijn hoogtepunt: hij is op zichzelf aangewezen om dit op te lossen. Angelini zit zijn personages al behoorlijk op de huid, maar in dit tweede gedeelte dringt hij zich met zijn camera nóg meer op. Het levert een beklemmend, ongemakkelijk gevoel op dat je lang in zijn greep houdt. Zelfs wanneer de film afgelopen is, siddert het nog na.

De kracht van ‘Alza la testa’ is vooral te danken aan het intense spel van Sergio Castellitto. De Italiaanse acteur, die naast Penélope Cruz schitterde in ‘Non ti muovere’ (2004), overtuigt als de getormenteerde Mero. Aanvankelijk begrijp je als kijker niets van deze gefrustreerde man. Als je zo veel van je zoon houdt, waarom laat je hem dan niet vrij om te gaan en staan waar hij wil? Mero oogt ook wat afstandelijk en gesloten naar zijn omgeving toe. Dit is duidelijk een man met een complexe persoonlijkheid, die geen idee heeft hoe hij met zijn emoties om moet gaan. Naarmate de film en daarmee zijn persoonlijke conflicten zich ontvouwen vertoont zijn weerbarstige cocon steeds meer scheurtjes. Mero krijgt een spiegel voorgehouden en moet voor het eerst de confrontatie met zichzelf aangaan. De andere acteurs, die duidelijk ondergeschikt zijn, spelen allen heel behoorlijk, maar het is Castellitto die dit drama draagt. Het verhaal speelt zich af in het noordoosten van Italië, een gebied waar veel Oost-Europese immigranten leven. Deze wat grimmige locatie draagt bij aan het rauwe, realistische karakter van de film.

‘Alza la testa’ betekent ‘houd je hoofd omhoog’. Het blijkt niet alleen het advies te zijn dat Mero zijn boksende zoon mee wil geven in de ring. Mero zelf kan die goede raad ook in zijn zak steken, zal hij uiteindelijk ontdekken. Nog zo eentje: ‘Winnaars zijn niet degenen die nooit vallen, maar zij die altijd weer opstaan’. Alessandro Angelini heeft een ontroerende film afgeleverd, waarbij de kijker niet alles op een presenteerblaadje krijgt aangereikt, maar soms zelf ook wat dieper moet graven om te voelen wat de hoofdpersoon – op indrukwekkende wijze gespeeld door Sergio Castellitto – doormaakt. ‘Alza la testa’ is hier en daar wat somber en deprimerend. Gelukkig maar dat Angelini zijn kleine maar fijne film afsluit met een – piepklein – sprankje hoop.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 22 juli 2010