And When Did You Last See Your Father? (2007)
Regie: Anand Tucker |92 minuten |drama | Acteurs: Jim Broadbent, Colin Firth, Juliet Stevenson, Gina McKee, Sarah Lancashire, Elaine Cassidy, Claire Skinner, Matthew Beard, Bradley Johnson, Chris Middleton, Elliot Avery, Rhiannon Howden, Tom Butcher, Alannah Barlow, Tara Berwin, Richard Standing, Olivia Lindsay, Naomi Allisstone, Tilly Curtis, Justin McDonald, Carey Mulligan, Graham Turner
Achter de letterlijke betekenis van de filmtitel ligt vooral de vraag ‘wanneer je je vader echt zag zoals hij als mens was?’ Is dat – zoals in het verhaal van de film – die laatste keer aan zijn doodsbed toen hij al bijna gesloopt was door zijn ziekte of eerder in zijn leven toen hij volledig zich zelf was en zich helemaal openstelde?
De film is gebaseerd op een autobiografische bestseller uit 1993 van Blake Morrison. Als Arthur Morrison ziek wordt, wordt Blake gevraagd naar huis terug te komen omdat zijn vader zal gaan sterven. Blake Morrison, geslaagd schrijver, zit aan vaders sterfbed en blikt dan terug op zijn eigen jeugdherinneringen. Hij heeft nooit aan zijn vaders idealen kunnen voldoen. De zoon wil de slechte relatie die hij zijn hele leven met hem had alsnog met hem proberen te bespreken om deze te kunnen verwerken. In het scenario lopen heden en veelvuldige flashbacks naar het verleden voortdurend fraai en naadloos in elkaar over. Het inzicht in de achtergronden bij die relatie neemt voortdurend toe.
De film begint met een familie-uitstapje ergens rond 1950. Arthur Morrison (Jim Broadbent) en zijn vrouw Kim (Juliet Stevenson) zijn artsen in dezelfde landelijke praktijk midden in de schitterende Yorkshire Dales in Engeland. Zij hebben een dochter, Gillian (Claire Skinner), en een zoon, Blake (Colin Firth). We zien dan direct dat Arthur, enerzijds de gerespecteerde medicus, ook een heel andere kant heeft met weinig fraaie karaktertrekjes. Hij ziet er geen been in om waar hem dat zo uitkomt iedereen van alles op de mouw te spelden, zolang dat hem maar beter uitkomt. Daar is Arthur zelf bijzonder trots op. Deze karaktereigenschap en dit soort gedrag komen we in allerlei jeugdherinneringen tegen, de reden van Blake’s moeizame relatie is al snel duidelijk. Een andere emotioneel beladen kwestie is de relatie tussen Arthur en zijn echtgenote, die lijdt onder zijn gedrag en dat op de kinderen terugslaat. Daarnaast de gecompliceerde situatie van een speciale band tussen Arthur en een vriendin des huizes, ‘tante’ Beaty (Sarah Lancashire). De dan nog zeer jonge Blake treft zijn vader met haar in een voor hem wat vreemde situatie aan, zijn vader doet een ‘vaderlijk’ beroep op hem dit een geheimpje te laten blijven.
Jim Broadbent is als Arthur geweldig op dreef, zijn eigenschappen zijn aan de ene kant antipathiek, maar tegelijkertijd weet hij toch gevoelvol in te vullen dat achter dit masker een echte, andere, liefdevolle vader zit die oprecht van zijn zoon houdt, maar dat niet weet uit te dragen. Colin Firth speelt de gekwelde zoon overtuigend, zijn woede en frustratie die hij zijn hele leven met moeite heeft weten te onderdrukken komt steeds meer los maar slaat om in andere gevoelens. De gesprekken met zijn vader en zijn moeder zijn letterlijk uit het leven gegrepen. Juliet Stevenson speelt als moeder eveneens een sterke rol, de manier waarop zij bijna haar gehele huwelijksleven lijdzaam de escapades van Artur ondergaat is zeer geloofwaardig. Vragen of het niet beter was toen we gewoon elkaar nog wat voorlogen in plaats van elkaar nu de waarheid vertellen komen als moreel dilemma fraai in beeld.
Regisseur Anand Tucker is er zonder meer in geslaagd deze sterbezetting tot een sterke prestatie te bewegen. Daarbij is met sublieme cameravoering intelligent gebruik gemaakt van de fraaie landschappen. De befaamde Engelse stiff upperlip en het voor alles beheersen van emoties is sterk uitgewerkt. De valkuil van een tear jerker is vakkundig vermeden, nergens gaat het verhaal over naar sentimenteel gedoe of melodrama. Prachtfilm, onderdrukte woede zet zich om in emotioneel verdriet. Ingetogen, integere en oprechte karakterstudie van een complexe vader-zoon relatie.
Rob Veerman
Waardering: 4
Bioscooprelease: 13 november 2008