Argo (2012)

Regie: Ben Affleck | 120 minuten | drama, geschiedenis, thriller | Acteurs: Ben Affleck, Bryan Cranston, Alan Arkin, John Goodman, Victor Garber, Scoot McNairy, Rory Cochrane, Christopher Denham, Kerry Bishé, Kyle Chandler, Chris Messina, Zeljko Ivanek, Titus Welliver, Keith Szarabajka, Bob Gunton, Richard Kind, Richard Dillane, Omid Abtahi, Page Leong, Farshad Farahat, Sheila Vand, Ryan Ahern, Bill Tangradi, Jamie McShane, Matthew Glave, Roberto Garcia, Christopher Stanley

In november 1979 bezetten Iraanse studenten de Amerikaanse ambassade in Teheran, om uitlevering van de gevluchte sjah af te dwingen. Een vijftigtal in gijzeling genomen Amerikanen werd pas 14 maanden later vrijgelaten, nadat de sjah was overleden – op één dag na het aantreden van Ronald Reagan als president van de Verenigde Staten. Zes ambassademedewerkers wisten echter al op de dag van de inval te vluchten naar het huis van de Canadese ambassadeur, vanwaaruit ze drie maanden later ontsnapten als locatiescouts voor een SF-film.

Pas in 1997 gaf Bill Clinton de achtergrondinformatie over die actie vrij, met een belangrijke rol voor Canadese paspoorten en CIA-huurling Tony Mendez. Het is precies het stukje kleine geschiedenis waar een filmmaker anno 2012 op zit te wachten. De periode van toen is vergelijkbaar met die van nu, qua onrust in het Midden-Oosten: bevriende werden vijandige staten en Amerika was de gehate zondebok. De dreigende sfeer in de prille islamitische staat van Khomeini wordt uitstekend gevangen door regisseur en hoofdrolspeler Ben Affleck, die eerst een helder beeld schetst van de feitelijke gebeurtenissen en dan zijn creatieve geest erop loslaat, een gewaagd procedé dat met vergelijkbaar resultaat werd toegepast in ‘Der Baader Meinhof Komplex’.

Cinematografisch kiest Affleck met Rodrigo Prieto – de cameraman van Alejandro González Iñárritu  – voor bewezen authenticiteit ten aanzien van niet-westerse landen. De film knalt daardoor uit de startblokken, en dat de thrillerplot zich volkomen volgens de verwachtingen ontwikkelt, stoort geenszins in de eerste helft van de film. ‘Argo’ is bovendien een bijna perfecte periodefilm, waarin roken universeel sociaal gedrag is, televisies draaiknoppen hebben en mensen buitenaards grote brillen dragen. Een kniesoor die dan valt over het feit dat het gebruikte Stones-nummer ‘Little T&A’ van later datum is. In de tweede helft van de film bootst Affleck zelfs het tempo na van de jarenzeventigthriller, tot op een niveau dat je Dustin Hoffman bij wijze van spreken met ribbroek en al in beeld ziet springen.

Let wel: dit is een compliment; het trage voortschrijden van de tijd doet de nervositeit van de in een woonhuis opgesloten ambassademedewerkers goed voelen. Wederom kiest Affleck voor een waagstuk, want hoe geloofwaardig is het dat je met zes westerlingen op de drukste bazaar van Teheran locatie gaat scouten tijdens een islamitische revolutie? Dat moet waar gebeurd zijn om te overtuigen. ‘Argo’ heeft echter ook zijn mindere kanten. Affleck de hoofdrolspeler, die uiterlijk gemodelleerd lijkt naar het hoofdpersonage uit ‘Serpico’, ontbeert de juiste combinatie van talent en tweeslachtigheid van de vertolker van dat personage, Al Pacino. De onderkoelde Tony Mendez heeft klaarblijkelijk zijn demonen (drank? gefaald vaderschap?) maar weet alleen als centrum van handeling te overtuigen.

Affleck had dat kunnen weerspreken met een sterke tegenspeler. Het werkelijke acteergeweld wordt geboden door het komisch duo John Goodman/Alan Arkin, dat zich in een bijrol verkneukelt in de mogelijkheid een nepfilm te mogen opzetten om de bevrijdingsactie te ondersteunen. Het filmmotief biedt enig satirisch vermaak ten aanzien van de in 1980 vigerende SF-hype in Hollywood en is een leuk intermezzo. In een verder degelijk afgewikkelde actiethriller, waarvan het welslagen nog even gevaar loopt met een gebrekkige achtervolging op de startbaan van Teheran Airport. Voor een groot publiek is het gebodene echter voldoende. En de epiloog maakt het onderscheid tussen feit en fictie slim overbodig. Trouwens: geen scène van ‘Argo’ werd in Iran opgenomen.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 8 november 2012
DVD- en blu-ray-release: 20 maart 2013