Artificial Intelligence: AI – A.I. (2001)

Regie: Steven Spielberg | 146 minuten | drama, avontuur, science fiction | Acteurs: Haley Joel Osment, Frances O’Connor, Sam Robards, Jake Thomas, Jude Law, William Hurt, Ken Leung, Brendan Gleeson, Clark Gregg, Kevin Sussman, Tom Gallop, Eugene Osment, April Grace, Matt Winston, Sabrina Grdevich, Theo Greenly, Jeremy James Kissner, Dillon McEwin, Andy Morrow, Curt Youngberg, Ashley Scott, John Prosky, Enrico Colantoni, Paula Malcomson, Michael Berrese, Haley King, Kathryn Morris, Robin Williams, Ben Kingsley, Meryl Streep, Chris Rock, Michael Mantell, Adrian Grenier

‘A.I’ ontstond aanvankelijk als een opmerkelijke samenwerking tussen Stanley Kubrick en Steven Spielberg. Opmerkelijk omdat Kubrick’s films een harde pessimistische wereld laten zien, terwijl de naam Spielberg bij velen alleen al associaties met termen als sentimenteel, feel-good en Disney-achtig oproept. Na de dood van Stanley Kubrick (1928-1999) speelden de erven Kubrick het scenario door aan Spielberg. Het resulteerde in een film met twee gezichten.

De ster van de film is David, een robotjongetje, weergaloos knap gespeeld door Haley Joel Osment (‘The Sixth Sense’). De fabrikant van David ontwikkelde een chip waarop menselijke eigenschappen werden geïmplementeerd. David is zo echt gemaakt dat zijn eigenaresse Monica (Frances O’Conner) oprechte moedergevoelens begint te krijgen. Langzaam maar zeker begint hij bij de familie te horen, totdat de echte zoon van de familie uit een coma ontwaakt. Vanaf dat moment glijdt de aandacht en liefde voor David weg en uiteindelijk dumpen ze hem.

Gigolo Joe (Jude Law) is een robot, ontworpen om vrouwen een aangename avond te bezorgen. Tijdens een klopjacht op overbodige robots komen David en Joe elkaar tegen. In de schimmige onderwereld waarin ze zijn terechtgekomen helpt Joe hem bij het zoeken naar de blauwe fee. Het verhaal van Pinokkio vormt het houvast van zijn missie.

De robots zijn de helden in deze film. Feitelijk vertonen ze humaner gedrag dan de mensen. De scène waarin de robots ter vermaak van een sadistisch publiek worden verbrijzeld, doet denken aan een Romeinse arena. Dit keer zijn het geen opgejaagde christenen of slaven maar opgejaagde robots. De gevoelens van de toeschouwers blijven vergelijkbaar. Wat dat betreft lijkt er sinds de tijd van Spartacus weinig veranderd.

Dan neemt de film een wending. Qua tijd en qua toonaard. Het tot dan grauwe futuristische sprookje krijgt een bizar einde. De lange queeste loont zich uit. Het slotakkoord is overduidelijk aan Steven Spielberg. Sentimenteel of niet… David krijgt het eind dat hij verdient, al is daar wel hulp van bovenaf bij nodig.

Jeroen Poldermans

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 oktober 2001