Atonement (2007)

Regie: Joe Wright | 110 minuten | drama, romantiek, oorlog | Acteurs: Keira Knightley, James McAvoy, Romola Garai, Saoirse Ronan, Brenda Blethyn, Vanessa Redgrave, Juno Temple, Alfie Allen, Michelle Duncan, Gina McKee, Benedict Cumberbatch, Harriet Walter, Nonso Anozie, Daniel Mays, Patrick Kennedy, Vivienne Gibbs, Thomas Rooke, Jack Harcourt, Ben Harcourt, Charlie von Simson, Felix von Simson, Richard Sutton, Paul Henderson, Richard Waller, Jamie Beamish, Robert Alan Bishop, Richard Glaves, Andrew Appleyard, John Flynn

Met de Britse film ‘Atonement’ hebben we een echte wolf in schaapskleren te pakken. Oppervlakkig gezien bezit de film alle kenmerken van een opwindende mainstreamproductie. Het eerste deel speelt zich af in een oud Engels landhuis waar zich een verhaal ontvouwt over liefde, misdaad, misverstand en verraad. De volgende episode, die zich deels afspeelt in Frans oorlogsgebied en deels in het door bombardementen geteisterde London, doet vermoeden dat we met een romantisch oorlogsdrama te maken hebben. Tel je daar een aantal gevestigde acteursnamen bij op, dan lijkt het duidelijk wat je van deze film mag verwachten; behalve als je weet dat ‘Atonement’ zich strikt houdt aan het bronmateriaal: de gelijknamige roman van Ian McEwan. Zoals in het meeste werk van McEwan (‘The Cement Garden’, ‘The Comfort of Strangers’) zijn de onderliggende lagen veel belangrijker dan de plot.

‘Atonement’ is een film die iets wil zeggen over schuld, boete en schrijverschap (vooral de verbeeldingskracht van de schrijver en zijn bereidheid getuigenis af te leggen). Deze thema’s zorgen ervoor dat wat eerst een conventioneel drama lijkt, in wezen een excuus is om een aantal onplezierige dingen te zeggen over de (schrijvende) mens en zijn tekorten. Het zijn ook deze thema’s die verantwoordelijk zijn voor de onconventionele structuur en chronologie, en voor het gegeven dat de film eerder cerebraal is dan meeslepend.  Een meesterwerk heeft dat helaas niet opgeleverd. De vele toevalligheden in het eerste deel van het verhaal blijken op papier wat makkelijker te slikken dan op het witte doek. Ook duurt de film eigenlijk te kort om alle lijnen de aandacht te geven die zij verdienen.

Hoewel ‘Atonement’ er verder prima uitziet, hadden de scènes in Duinkerken wel iets minder exuberant gemogen. De losse elementen (zingend mannenkoor, het executeren van paarden, een reuzenrad, paardrijders in de platgebombardeerde oude straten) zullen historisch wel correct zijn, maar gevangen in één enkele sequentie ziet het er nogal overdreven uit. Gelukkig staat daar voldoende visuele schoonheid tegenover, terwijl ook het acteerwerk dik in orde is. Vooral de piepjonge Saoirse Ronan is erg sterk gecast als de 13-jarige prepuber Briony Tallis. Het meisje, dat wel wat lijkt op een jonge versie van Phyllis Logan, zet met haar vroegwijze gezicht een verontrustend ambigue karakter neer. Maar ook James McAvoy en Keira Knightly doen het prima als Robbie en Cecilia. Daarmee is ‘Atonement’, ondanks een paar zwakke plekken, nog altijd de moeite waard. Al is het maar omdat filmliefhebbers die niet vies zijn van een beetje cerebraliteit, tegenwoordig niet echt worden verwend. Met deze als mainstreamproductie vermomde arthousefilm, komen ook zij weer eens aan hun trekken.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 1 november 2007