Bad Guy – Nabbeun namja (2001)
Regie: Kim Ki-duk | 100 minuten | drama | Acteurs: Cho Je-Hyun, Seo Won, Kim Yoon-Tae, Choi Duk-Moon, Choi Yoon-Young
Kim Ki-duk weet constant te verrassen of te choqueren. Of het nu om een gruwelijk psychologisch drama gaat (‘The Isle’), of een poëtische, boeddhistische parabel die reflecteert op de groeiprocessen in het leven (‘Spring, Summer, Autumn, Winter… and Spring’), Ki-Duk weet de gemoederen bezig te houden. ‘Bad Guy’ zorgde voor grote controverse in thuisland Korea, waar de film vanwege de (schijnbaar) vrouwonvriendelijke aard werd verguisd. Vooral het feit dat de hoofdpersoon op een gegeven moment haar werk als prostituee fijn lijkt te vinden en écht wat voor haar ontvoerder lijkt te voelen, stuitte op protesten. Echter, de film laat zich allesbehalve eenvoudig duiden, en doet door de toon en vorm, en de morele ambiguïteit van de personages een beroep op het beschouwend vermogen van de kijker.
Laat het duidelijk zijn: dit is geen plezierige film. Als kijker zijn we getuige van de lichamelijke en psychologische onderdrukking en mishandeling van de in het begin van de film zo vrolijke en gelukkige Sun-hwa, die ver verwijderd was van de slechte en harde wereld van geweld, criminaliteit, en prostitutie. Het is afschuwelijk hoe we als kijkers keer op keer te zien krijgen hoe Sun-hwa haar klanten al tegenstribbelend en huilend “ontvangt”. We zien dit vanuit de kamer ernaast, vanwaar Han-gi haar middels een doorkijkspiegel gadeslaat.
Toch is de film van het begin af aan intrigerend. Het begint al met de eigenaardige aanranding door Han-gi, middels een kus. Het is een verrassende actie, en maakt van Han-gi al direct een fascinerend personage, hoe verwerpelijk zijn handelingen ook zijn (en gaan worden). Zijn zwijgzaamheid draagt hier ook erg aan bij (in elk van Ki-duk’s films komt wel iemand voor die niet of nauwelijks spreekt). Zoals een personage in ‘The Cook, the Thief, his Wife & her Lover’ zegt: “je hebt het gevoel dat alles mogelijk is zolang deze persoon stil blijft”.
Han-gi is een product van de straat en kent alleen maar de taal van geweld. Een meisje als Sun-hwa is onbereikbaar voor hem, en bovendien zal hij haar door zijn gebrek aan verbaal vermogen nooit echt kunnen benaderen. Toch is hij vanaf het begin bezeten van haar, en wanneer hij na zijn kus door haar in zijn gezicht wordt geslagen en gespuugd besluit hij om wraak te nemen. Of liever, hij besluit om haar dicht bij zich te houden. De manier waarop Sun-hwa zich in de val laat lokken is wat onwaarschijnlijk – zou een intelligent meisje geld lenen op voorwaarde dat ze haar lichaam af moet staan als ze het niet kan terugbetalen? – maar dit soort details doen eigenlijk niet terzake. Het gaat om het gegeven dat ze door een samenloop van omstandigheden in een vreselijke situatie terecht komt, en hiermee zal moeten leren leven; het gaat om de kracht van de mens om te overleven en zich aan te passen, ook na een dergelijke, gruwelijke speling van het lot.
Een makkelijke conclusie over de aard van Han-gi wordt tegengesproken door de verschillende facetten van zijn personage, en de toon van bepaalde scènes in de film. Zo laat hij zien daadwerkelijk een hart te hebben en te geven om zijn maten. Wanneer Han-gi hoort dat de vader één van hen ernstig ziek is, geeft hij hem een trekje van zijn sigaret, voor hem een bijzonder gebaar van affectie. Maar de ultieme vriendschapsdaad vindt plaats wanneer hij laat zien bereid te zijn de doodstraf te ondergaan voor een moord die door zijn vriend is gepleegd. De scènes waarin hij Sun-hwa in haar kamer observeert zijn voyeuristisch en uitbuitend, vooral omdat Han-gi hiervoor verantwoordelijk is, maar tegelijkertijd hebben ze een vreemd soort melancholisch karakter, voornamelijk op momenten dat Sun-hwa alleen in haar kamer zit en verslagen in de spiegel kijkt. Het is dan net alsof ze Han-gi, en de kijker, aankijkt. De manier waarop deze scènes gefilmd en geacteerd worden zijn soms bijna teder te noemen. Zo is er een moment dat Sun-hwa verdrietig met haar gezicht tegen de spiegel leunt, en Han-gi haar voorzichtig “aanraakt” vanaf de ander kant van de spiegel. Ook komen er “mooie”, droomachtige momenten in de film voor met stukjes foto die Sun-hwa op haar spiegel heeft geplakt, maar waar de gezichten van ontbreken.
‘Bad Guy’ is een grimmige film vol geweld, seksuele uitbuiting, manipulatie, schijnbaar onlogische momenten of gedeeltes die op verschillende manieren uitlegbaar zijn, maar met verschillende interessante onderliggende kwesties. Thema’s van klassen- en sekseverschillen, de tragiek en onvermijdelijkheid van omstandigheden, wijzen van overleven, afhankelijkheid (en de vreemde band die tussen ontvoerder en ontvoerde kan ontstaan), en liefde in al haar verschijningsvormen, maken onderdeel uit van deze film. Deze aspecten, alsmede het geweldige acteerwerk van de twee hoofdrolspelers (vooral Won Seo, die eerder al erg goed was in de hoofdrol in ‘The Isle’, maakt indruk), maken de film de moeite waard, al zal voor sommige kijkers de prijs voor het behandelen van deze thema’s te hoog zijn.
Bart Rietvink
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 14 augustus 2003