Bats (1999)

Regie: Louis Morneau | 91 minuten | horror, thriller | Acteurs: Lou Diamond Phillips, Dina Meyer, Leon, Bob Gunton, Carlos Jacott, David Shawn McConnell, Marcia Dangerfield, Oscar Rowland, Tim Whitaker, Juliana Johnson, James Sie, Ned Bellamy

In menig griezelfilm gaan specifieke diersoorten tot de aanval op de mensheid over. Ook in deze film is dit het geval en wel door toedoen van een dokter die experimenten met vleermuizen heeft uitgehaald om ‘increase their natural intelligence… made them agressive…made them omnivorous’. In zijn waanzin laat hij de dieren vrij, die vervolgens duizenden soortgenoten besmetten en die hun zinnen zetten op de plaatselijke bevolking…

De onheil gaat direct van start wanneer een stel in een auto naast een spoorwegovergang worden aangevallen. Pal voor de aanval is er in een flits het onmiskenbare karakteristieke silhouet van een aanvliegende vleermuis te zien. De verdere aanval en de slachting die deze dieren aanrichten wordt onduidelijk in beeld gebracht: een overmaat aan elkaar bliksemsnel opvolgende beelden vanuit steeds wisselende camerahoeken, snelle en wilde bewegingen van de slachtoffers die vruchteloos weerstand proberen te bieden, de overmaat aan kleuren van de slagbomen en de net voorbijrazende trein die de toch al onduidelijke gebeurtenissen overspoelen en nog onduidelijker maken…er is geen twijfel meer met betrekking tot de identiteit van de aanvallers, maar erg duidelijk in beeld komt het allemaal niet…

Vervolgens duikt de biologe in het verhaal op, wiens functie het onder andere is om duidelijk te maken dat het gaat om aanvallen van vleermuizen. Nu hiermee het gevaar ook officieel is benoemd kan niets meer in de weg staan van aanvallen en griezeltaferelen waardij ook de vleermuizen zelf uitgebreid in beeld komen…is dan tenminste de verwachting. De onduidelijkheid die bij de eerste vleermuisaanval opviel blijft echter bij de meeste aanvallen gehandhaafd: de diverse slachtoffers proberen met veel gegil uit alle macht aan hun belagers te ontsnappen…en veel meer dan dat komt niet in beeld. Hierdoor komt een indruk tot stand van ‘veel (letterlijk) geschreeuw, maar weinig wol’. Het optreden van de aanvallende vleermuis blijft meestentijds beperkt tot een donkere vlek die zich met wat gefladder van leerachtige vleugels heeft vastgezet op zijn prooi. Het is echter de vraag of dit voldoende is om de liefhebber de nodige griezel te bezorgen…

De griezel die wel tot stand komt, wordt niet zozeer veroorzaakt door het in beeld brengen van de duizenden vleermuizen zelf, maar door de laboratoriumvleermuizen waarop is geexperimenteerd. Deze overdreven kwaadaardig uitziende exemplaren zijn de leiders van de duizenden vleermuizen en uitgerust met een ogenschijnlijk bijna menselijke intelligentie die ze dan ook benutten bij de aanval op hun slachtoffers. Blindelings aanvallen is er niet bij, maar ze maken effectief gebruik van de mogelijkheden die de omgeving hen biedt om hun slachtoffer zo onverhoeds mogelijk aan te vallen. Daarnaast wordt het toeslaan van deze exemplaren wel verscheidene malen duidelijk in beeld gebracht wat althans een idee geeft van hoe de overige scenes beter tot hun recht hadden kunnen komen…

Door het ontbreken van voldoende griezel is het eens te meer de actie die in diverse scenes op de voorgrond treedt. Wat dit betreft komt het een en ander wel goed tot zijn recht: de aanval van honderden vleermuizen op de auto waarin Casper en Kimsey zich hebben opgesloten en hun pogingen de auto binnen te dringen …de aanval op school en het binnendringen ervan wat resulteert in de nodige gevechten met de daarbij gepaard gaande achtervolgingen…de chaos aan taferelen die in het dorp ontstaan wanneer de vleermuizen de dorpelingen aanvallen…de gevechten, achtervolgingen en de ontploffingen die in en rond de mijn plaatsvinden…qua actie komt het een en ander duidelijk tot uiting… Weliswaar komen in deze scenes de vleermuizen zelf ook niet duidelijk in beeld, maar hier is dit niet zozeer een gemis en wel omdat het hier voornamelijk gaat om de dreiging die veroorzaakt wordt door hun aantal en de chaos als gevolg van hun aanvallen.

De menselijke karakters zijn stereotiep en komen in menig film voor in de vorm van andere personages. De schurk McCabe hangt met valse bedoelingen in de achtergrond rond totdat zijn tijd is gekomen en blijkt dat hij geestelijk nog meer ontspoord is dan al werd gedacht. Het personage Jimmy moet voor de nodige humor zorgen met zijn one-liners. Casper is de heldin die de kennis levert om de vleermuizen doelgericht te kunnen bevechten en als mannelijk tegenwicht is er de western-achtige sheriff. Het handelen van deze personages levert geen bijzondere verrassingen op. Gelukkig blijft in deze film wel de bijna onvermijdelijke en goedkope love-story tussen de held en heldin achterwege…

Ook in deze film komen de nodige zwakke punten voor: waarom wordt de school als vesting tegen de vleermuizen uitgekozen? Er zijn daar tientallen meterslange ramen, deuren en openingen die gebarricadeerd moeten worden… een wel erg slecht uitgezochte schuilplaats dus…maar ja, anders waren ons weer de nodige actietaferelen onthouden…De grootte van de vleermuisleiders is niet altijd even duidelijk, en waarom gaan de duizenden vleermuizen in de mijn niet meteen tot de aanval over waneer een van hun leiders met oorverdovend lawaai in gevecht is met de sheriff? Ook zien diverse slachtoffers van de vleermuizen er wel onverklaarbaar ongeschonden uit… Er is geen twijfel dat McCabe gestoord is, maar of dit kan verklaren waarom hij de vleermuizen heeft laten ontsnappen en waarom hij zich tenslotte zonder dekking opzettelijk aan hen blootstelt…

Een film die qua griezel tekortschiet. De dreiging die van de vleermuizen uitgaat wordt niet of in geringe mate veroorzaakt door de bloeddorst van de afzonderlijke vleermuizen, maar vooral door hun aantallen op de momenten dat ze in de aanval gaan. Bij hun massale aanvallen echter wordt de aandacht met name gelegd op de actie die er het gevolg van is. De weinige griezel die wel tot stand komt, wordt veroorzaakt door slechts enkele optredens van de vleermuisleiders, waarbij het ook niet altijd duidelijk is wat er tijdens hun toeslaan precies gebeurt. Qua actie komt het een en ander wel genoeg en duidelijk uit de verf, maar voor de griezelliefhebber is dit al met al een te matige film.

Frans Buitendijk