Black Hawk Down (2001)

Regie: Ridley Scott | 144 minuten | drama, oorlog, geschiedenis | Acteurs: Josh Hartnett, Eric Bana, Ewan McGregor, Jason Isaacs, Tom Sizemore, William Fichtner, Sam Shepard, Ewen Bremner, Tom Hardy, Ron Eldard, Charlie Hofheimer, Hugh Dancy, Tom Guiry, Brian Van Holt, Steven Ford, Gregory Sporleder, Zeljko Ivanek, Matthew Marsden, Nikolaj Coster-Waldau, Orlando Bloom, Johnny Strong, Kim Coates, Glenn Morshower, Enrique Murciano, Jeremy Piven, Gabriel Casseus, Danny Hoch, Tac Fitzgerald, Richard Tyson, Michael Roof, Kent Linville, Ian Virgo, Carmine Giovinazzo, Chris Beetem, Ty Burrell, George Harris, Razaaq Adoti, Treva Etienne, Ioan Gruffudd, Jason Hildebrandt, Brendan Sexton III, Boyd Kestner, Abdibashir Mohamed Hersi, Pavel Voukan, Dan Woods, Kofi Amankwah, Joshua Quarcoo, Johann Myers, Lee Geohagen, Giannina Facio, Corey Johnson

‘Black Hawk Down’ is gebaseerd op het boek dat journalist Mark Bowden schreef over een waar gebeurd “incident” tijdens de VN-missie in 1993 in Somalië, waarbij achttien Amerikanen omkwamen in gevechten met Somalische milities.

De oorspronkelijk geplande bliksemactie van Delta Force en Army Ranger-eenheden leek vooraf zo simpel, zo simpel dat soldaten geen nachtkijkers of zelfs maar een veldfles water meenemen. Maar vanaf het moment dat soldaat Blackburn (Bloom) zijn afdaaltouw mist en uit de helikopter valt, lijkt “Murphy’s Law” van toepassing op de missie. Alles wat mis kan gaan, gaat ook mis.

Gelukkig is dit geen Amerikaans wapengekletter of vlagvertoon geworden, maar een onthutsend verslag van die lange uren dat de soldaten vochten voor hun leven. De kijker wordt midden in de chaotische en vaak bloederige actie geworpen op een manier die doet denken aan het begin van ‘Saving Private Ryan’. Stofwolken, kogels en granaten alom in de nauwe straatjes van centrum Mogadishu, als duizenden Somalische militieleden, zonder achting voor hun persoonlijke veiligheid, proberen de Amerikanen in te sluiten en te doden. Hoe meer er gedood worden, hoe meer er voor in de plaats lijken te komen.

Aan de Amerikaanse kant is het niet altijd duidelijk wie wie is. En dat heeft niets te maken met het feit dat veel van de Amerikaanse soldaten gespeeld worden door Britten. De hoofdrolspelers zijn stuk voor stuk bekende gezichten en McGregor en Bloom waren toen ook nog geen grote sterren zoals vandaag de dag. Maar door de chaos en de uniformen en helmen, blijft het soms de vaag wie er nu geraakt wordt op welk moment. Maar ‘Black Hawk Down’ is ook geen film waarin grote sterren onmogelijk heroïsche daden verrichten en er dan achteloos een one-liner spuien. Dit is grimmig realisme en een nachtmerrie voor elke soldaat die in een stadsoorlog verzeild raakt.

Regisseur Scott brengt alles met zijn eigen visuele stijl in beeld. Kenmerkend is het lange shot in het begin als de helikopters op weg gaan naar de missie en ze over de branding van een prachtig strand vliegen, of als de stugge Hoot (Bana) met zijn fiets opgehaald wordt in de woestijn.

Het verhaal is rechttoe rechtaan. Stap voor stap worden de handelingen van de soldaten, het reddingsteam (dat hopeloos verdwaalt) en de legerleiding, met Shepard als generaal Garrison, gevolgd. Ook de dieper liggende motieven en de achtergronden worden niet vergeten, alhoewel ze slechts sporadisch en licht aangestipt worden. Het is Scotts verdienste dat de opgeworpen vragen over bijvoorbeeld de bereidheid om Amerikaanse soldaten te laten sneuvelen en de rol van de VN, toch niet vergeten worden in al alle hectiek van de vuurgevechten.

Hans Geurts

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 28 februari 2002
DVD-release: 5 juni 2013
DVD-release: 16 oktober 2013