Bless Me, Ultima (2013)
Regie: Carl Franklin | 102 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Luke Ganalon, Miriam Colon, Benito Martinez, Dolors Heredia, Castulo Guerra, Joaquín Cosio, Manuel Garcia-Rulfo, Reko Moreno, Luis Bordonada, Joseph A. Garcia, James Victor, Raúl Castillo, Miguel Gomez, Alejandro Cabrera, Diego Miró, Kevin Ruiz, Juan Martinez, Gabriel Solis, Christian Traeumer, Julian Ortega, Sebastian Tyler Rose, Aaron Ruiz, Julia Flores, David Rees Snell, Bernardo P. Saracino, Lora Martinez-Cunningham, Roseanne Vau, Hemky Madera, David Manzanares, Rick A. Ortega Jr., Anthony Escobar
‘Bless Me, Ultima’ speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog in New Mexico, de Amerikaanse staat waar gedurende deze oorlog de eerste atoombom werd ontwikkeld. De film is gebaseerd op het gelijknamige magisch-realistische boek van Rudolfo Anaya (1937), dat in 1972 werd gepubliceerd. Het verhaal van de film, dat nauwgezet de coming-of-age-roman volgt, gaat over een zesjarige jongen die een speciale band opbouwt met de bejaarde Ultima, een familievriendin die bij het gezin intrekt om daar haar laatste dagen door te brengen. Ultima is een curandera, een medicijnenvrouw, en deelt haar kennis van kruiden en hun helende werking met de leergierige Antonio. Tegelijkertijd gaat Antonio voor het eerst naar school, komen zijn oudere broers terug uit de oorlog en krijgt hij steeds meer besef van wat het Christendom inhoudt. Het joch wordt in verwarring gebracht door het effect van Ultima’s eeuwenoude rituelen, de gebruiken van het geloof en de toekomstverwachtingen van zijn ouders (vader ziet hem het liefst als boer, moeder denkt dat Antonio meer in de wieg is gelegd – door Ultima overigens – om priester te worden).
Het respect dat Antonio’s ouders voor Ultima hebben, botst met hun katholieke geloof. Het helpt ook niet dat Ultima’s aanwezigheid door de rest van de streng gelovige gemeenschap met argusogen wordt bekeken. Wanneer zij gevraagd wordt om Antonio’s oom te genezen, omdat drie voodoo-praktijken beoefenende zusters hem vervloekt hebben, snelt ze onmiddellijk naar het huis van Antonio’s grootvader. Antonio moet mee om te helpen en ziet de duivelsuitdrijving met eigen ogen. Wanneer de drie zussen in de periode daarop volgen een voor een het loodje leggen, keert de gemeenschap zich weer tegen Ultima en wordt ze verguisd als zijnde een heks. Ondertussen sluit Antonio vriendschap met een jongen die niet in God gelooft (om een hele legitieme reden) en daardoor het pispaaltje is van de klas en ook nog eens door de priester gestraft wordt.
Hoewel de film op papier alles in zich heeft om een meeslepende vertelling te worden, is het Carl Franklin (‘Devil in a Blue Dress’) niet gelukt om de kijker betrokken te maken bij de gebeurtenissen. Er gebeurt een hoop in het prille leventje van Antonio, maar van echte diepgang is geen sprake. Daardoor blijft het allemaal op een afstand, waardoor de geschiedenis niet weet te boeien. Het acteerwerk is te houterig, zodat de personages overtuigingskracht ontberen. Dat het verhaal vanuit het perspectief van de jonge Antonio wordt verteld, is een pre, maar dan heb je wel een betere hoofdrolspeler nodig dan Luke Ganalon. De rest van de cast maakt ook geen noemenswaardige indruk. Ze zijn niet slecht, maar hun personages blijven onderontwikkeld. Daarnaast heeft de film te kampen met slecht geschreven dialogen, die de sympathie voor de hoofdrolspelers ook al niet verhogen. Wat wel weer voor de film spreekt is de bij vlagen beeldschone cinematografie, die het landschap van New Mexico zo weet te vangen dat je het zand bijna tussen je tenen voelt.
‘Bless Me Ultima’ is een ambitieuze film, heeft het hart op de juiste plaats, en geeft een inkijkje in een wereld die niet vaak in Hollywoodfilms voorkomt, maar weet helaas net niet de juiste snaren te raken om de klassiekerstatus van het boek te evenaren.
Monica Meijer
‘Bless Me, Ultima’ verschijnt woensdag 12 maart 2014 op DVD.