Blindsight (2006)

Regie: Lucy Walker | 104 minuten | documentaire | Met: Gavin Attwood, Sally Berg, Sonam Bhumtso, Michael Brown, Dachung, Jeff Eveans, Gyenshen, Stefani Jackenthal, Paul Kronenberg, Kyila, Charley Mace, Steven Mace, Chris Morris, Tashi Pasang, Kami Tenzing Sherpa, Cornelia Tenberken, Sabriye Tenberken, Tenzin, Nguyen-Toan Tran, Ed Weihenmayer, Erik Weihenmayer

Een ijzersterk begin van ‘Blindsight’ belooft al veel goeds. We horen een man spreken, het beeld is nog zwart, zoals een blind iemand het ook zou ‘zien’. De stem klinkt als van buiten in de kou, de man is iets aan het doen dat niet makkelijk is en er zijn anderen om hem heen die hem helpen, gehijg, gesteun. Dan verschijnt het beeld. Schrik! Van bovenaf kijken we een in een diepe spleet in een gletsjer, waarover plat een ladder ligt. Erik Weihenmayer, blind, ingepakt in winterse kledij, loopt er stap voor stap overheen, aangespoord door ziende collega’s, onvoorstelbaar bijna.

Deze opening is een uitstekende onderbouwing van Erik’s motief om in het project met de kinderen te stappen. Hij wil ze vooral een gedenkwaardig avontuur laten meemaken. Een motief dat niet helemaal overeenstemt met dat van Sabiye, merken we gaandeweg. Zij wil dat de kinderen meer zelfvertrouwen ontwikkelen. Het zorgt voor steeds meer frictie, aangezien de tocht geen makkie is, zelfs voor ziende mensen en het uiteindelijk toch gaat om leven en dood.

De structuur van ‘Blindsight’ is goed doordacht. Als de beklimming begint weten we nog niet zo veel van de kinderen. Een voor een worden ze gedurende de tocht met flashbacks geïntroduceerd. Flashbacks van aangrijpende confrontaties met ouders en omgeving. De druppelgewijze kennismaking vormt puzzelstukjes in het beeld van hun motieven en die van Sabiye, die in een voice-over haar gevoelens en ideeën verklaart. Ideeën die soms wat te illustratief zijn, maar die uiteindelijk heel waardevol blijken, ook voor het dramatische verloop van de vertelling.

Boeddhisten geloven in ‘karma’, wat zoiets is als de wet van oorzaak en gevolg. Als je iets ‘slechts’ doet, heeft dat consequenties en die zullen vroeg of laat weer bij jezelf terugkomen, wie kaatst kan de bal verwachten. In wezen heeft dat niets met straf te maken, het is gewoon hoe de dingen werken, omdat alles en iedereen verbonden is. Van blinden wordt in Tibet gezegd, dat ze het in een vorig leven helemaal fout hebben gedaan en daar in dit leven de gevolgen van ondervinden. Helaas wordt deze handicap door vele Tibetanen wel degelijk als straf gezien en volgens hen verdienen blinden vanwege hun verleden geen respect. Tijdens het filmen worden de kinderen een keer uitgescholden op straat. De ondertiteling liegt er niet om. Een vrouw zegt in het voorbijgaan tegen hen: “je verdient het het lijk van je vader te eten.”

Zelfs hun ouders kunnen moeilijk met de handicap van hun kind omgaan en in een aantal gevallen wordt deze die genegeerd of zelfs verstoten, omdat men zich schaamt voor de omgeving. En zo wordt de ‘zwakkere’ medemens geïsoleerd, probeert men ze buiten de maatschappij te plaatsen. Maar wat is eigenlijk kracht en wat is zwakte? Een hamvraag die de makers zich stellen, of eigenlijk, een vraag waarmee de mensen in de film geconfronteerd worden: Erik en zijn team, Sabriye en ook de kinderen. Een blind mens lijkt misschien zwak, omdat hij bepaalde dingen niet, of niet goed kan, maar juist door grote uitdagingen aan te gaan toont hij/zij grote moed en kracht. Kracht die inspirerend werkt voor hem zelf en voor de wereld om hem heen. Bovendien toont dit vehaal dat de zwakste schakel in een team grootse krachten opwekt, wanneer men een team wil blijven, omdat hij/zij iedereen confronteert met eigen angsten verlangens en saamhorigheid de enige uitweg lijkt.

‘Blindsight’ is een waardevol document. Na het zien van deze documentaire kan je niet anders dan diep onder de indruk zijn. Regisseur Lucy Walker, zelf half blind, verdient veel respect voor dit project, dat ook voor haar niet zonder risico’s is geweest. Maar naast alle prachtige prestaties die we zien en alle mooie woorden die we horen is het mooiste en indrukwekkendste van de film, hoe mensen naar elkaar toegroeien en respect voor zichzelf en elkaar krijgen en zo alle oordelen en negativiteit ontstijgen. De enige top die men werkelijk bereikt is die van mededogen en verbondenheid. En de enigen die werkelijk blind zijn, zijn zij die dit niet willen zien.

Arjen Dijkstra

Waardering: 5

Bioscooprelease: 6 december 2007