Braveheart (1995)

Regie: Mel Gibson | 177 minuten | actie, drama, oorlog, biografie, geschiedenis | Acteurs: Mel Gibson, Brian Cox, Patrick McGoohan, Peter Hanly, Sophie Marceau, James Robinson, Sean Lawlor, Sandy Nelson, James Cosmo, Sean McGinley, Alan Tall, Andrew Weir, Gerda Stevenson, Ralph Riach, Mhairi Calvey, Stephen Billington, Barry McGovern, Angus Macfadyen, John Kavanagh, Alun Armstrong, Catherine McCormack, Brendan Gleeson, Tommy Flanagan, Ian Bannen

Mel Gibson regisseert deze biografische film met zichzelf in de hoofdrol en mocht vijf Oscars op zijn conto bijschrijven, waaronder die voor Beste Film en Beste Regisseur. ‘Braveheart’ is dan ook een actiespektakel van jewelste met een groot aantal intense en bloederige gevechten. Hiermee heeft hij een standaard neergezet, waar latere vergelijkbare films zich aan moesten spiegelen.

Het verhaal van de film is eigenlijk heel eenvoudig. De Engelse koning Edward I (McGoohan) wil ook Schotland overheersen, nominaal een onafhankelijk koninkrijk en stuurt zijn leger om de Schotten te onderdrukken. William Wallace (Gibson) leidt een opstand en weet de Engelsen een verpletterende nederlaag toe te brengen bij Stirling Bridge. Deze gebeurtenissen volgen grotendeels de bekende historische feiten. Over het leven van Wallace is niet bijzonder veel bekend, dus belangrijke stukken zijn ‘geromantiseerd’ zoals dat heet, wat in dit geval een ander woord is voor ‘verzonnen’. Overigens was ‘Braveheart’ zijn bijnaam, al wordt deze in de film niet gebruikt.

Het zal mensen die meer weten van de geschiedenis bijvoorbeeld verbazen dat dat Franse prinses Isabelle (Marceau) in deze film opduikt. Isabelle is hier de vrouw van de Engelse troonopvolger, Edward Prince of Wales en wordt door haar schoonvader naar het noorden gestuurd om met Wallace te onderhandelen. Uiteindelijk zal ze zelfs met Wallace in bed belanden. Dit alles is niet alleen totaal ongeloofwaardig gezien de mores van die tijd, ook trouwde de echte Isabelle pas met de latere Edward II nadat Wallace allang dood was. Isabelle was ook een pittiger type dan het door Marceau neergezette personage en stond bekend als de “She-Wolf of France” Ze zou haar homoseksuele echtgenoot uiteindelijk van de troon stoten met behulp van haar minnaar (op zichzelf genoeg stof voor een interessante film!), maar om haar op deze wijze op te voeren, doet afbreuk aan de geloofwaardigheid van ‘Braveheart’. Realisme is wel aanwezig in de oorlogsscènes, de voornaamste reden waarom ‘Braveheart’ zo’n krachtige film geworden is. Bikkelhard en zonder mededogen wordt er zowel aan Engelse als Schotse zijde (en af en toe ook onderling) naar hartelust op los gehakt en zijn er een flink aantal momenten die haast fystiek pijn doen om ernaar te kijken. Met veel visuele flair wordt uitgebeeld hoe een Middeleeuwse veldslag er in de praktijk aan toe ging.

‘Braveheart’ zet hier in elk geval een standaard neer, waaraan later films met veldslagen die met het zwaard werden uitgevochten (‘King Arthur’, ‘Troy’) niet aan konden tippen. Er wordt in elk geval niet op een litertje bloed meer of minder gekeken en dat valt in dit geval wel te prijzen. Dat maakt de film tot wat het is: een gewelddadige oorlogsfilm gebaseerd op historische feiten. Het acteerwerk is grotendeels degelijk, maar niet uitzonderlijk te noemen. Gibson doet zijn uiterste best op zijn Schotse accent, Marceau mag laten horen dat ze Frans is en doet wat ze moet doen: mooi zijn. De show wordt echter gestolen door McGoohan, die met zijn sonore stem een lekker kwaadaardige koning speelt. De echte ‘Longshanks’ (Edward’s bijnaam vanwege zijn lange benen) had ook wat zachtere kanten, maar was ook ongemeend hardvochtig tegenover zijn weke zoon en erfgenaam. Macfadyen is ook op dreef als de dubbende Robert the Bruce, die uiteindelijk koning van Schotland zal worden en in zijn schaduw opereert zijn leproze vader (Bannen) die een Palpatine-achtige schurk neerzet. Op het dramatische vlak schiet ‘Braveheart’ te kort, omdat er weinig echte diepgang in het personages zit, maar de sterren zijn meer dan verdiend voor alle actie die de film bevat.

Hans Geurts

Waardering: 4

Bioscooprelease: 7 september 1995