Bullets over Broadway (1994)
Regie: Woody Allen | 98 minuten | komedie, romantiek, misdaad | Acteurs: John Cusack, Dianne Wiest, Jennifer Tilly, Chazz Palminteri, Mary-Louise Parker, Jack Warden, Joe Viterelli, Rob Reiner, Tracey Ullman, Jim Broadbent, Harvey Fierstein, Stacey Nelkin, Malgorzata Zajaczkowska, Charles Cragin, Nina Sonja Peterson, Edie Falco, Hope W. Sacharoff, Debi Mazar, Brian McConnachie, Tony Sirico
Woody Allen is zo ongeveer de hardst werkende schrijver/regisseur van Hollywood. Ieder jaar moet hij een film maken, want anders wordt hij gek: “I do the movies just for myself like an institutionalized person who basket-weaves. Busy fingers are happy fingers. I don’t care about the films. I don’t care if they’re flushed down the toilet after I die.” Die films, de eindproducten van Allens bezigheidstherapie, blijken echter vaak genoeg pareltjes van films te zijn. De zelfabsorptie van Allen is perfect als tegenhanger van de puur op het publiek gerichte blockbusters uit Hollywood. Dat de films vaak zeer persoonlijk zijn, vaak genoeg ook met Allen zelf in de hoofdrol als neuroot uit New York, schuwt het publiek niet van zijn film, in de eerste plaats omdat Woody Allen gewoon een enorm grappige, getalenteerde en intelligente man is.
‘Bullets over Broadway’ is Allens 25e film (ondertussen staat de teller al op 39) en ook dit keer is het een persoonlijke aangelegenheid. John Cusack mag ditmaal komen opdraven als hoofdpersoon David Shayne: een ambitieuze, maar wereldvreemde toneelschrijver/regisseur die al snel compleet in de stress zit als hij probeert een succesvol Broadway-toneelstuk te maken én tegelijk zijn visie in het toneelstuk niet te verliezen. Cusack speelt natuurlijk Allen zelf, en de film laat op verhullende wijze zien hoe Allen moet worstelen met zijn producenten en de grote ego’s van de mensen om hem heen, niet in de laatste plaats die van zichzelf. Waarom Allen deze rol niet zelf speelde, wordt aan het einde van de film duidelijk.
John Cusack speelt zijn rol als David Shayne best leuk, maar het blijft natuurlijk een imitatie van het origineel. Zijn nervositeit en grootheidswaan komen over als een act op zichzelf. Ook de andere acteurs en actrices spelen leuk, maar vaak teveel met een knipoog naar zichzelf. Teveel overdrijving, teveel drama. Het is leuk om naar te kijken, maar het benadrukt nog eens het theatrale aspect van de film, dat toch al zo duidelijk aanwezig is. En het blijft toch iets vreemds: theater in een film, een film over theater. Het is hetzelfde als ‘Mens erger je niet’ op de computer spelen. Je blijft tijdens het kijken (of in dit geval spelen) toch het idee houden dat het allemaal ergens anders voor bedoeld is. Maar Woody Allen was toch een getalenteerde en intelligente man? Zien we daar dan niks van terug in deze theatrale klucht? Zeker wel. De worsteling van David Shayne is geweldig om te volgen. Natuurlijk vliegen al snel alle touwtjes uit zijn handen, maar juist dan heeft de film nog wat verrassingen in petto. Uiteindelijk komt alles samen in een hele mooie en leuke climax. En er is ook nog een zeer positieve uitzondering in de cast in de vorm van Chazz Palminteri als de maffiabodyguard van Olive. Chazz speelt zijn rol zo geloofwaardig dat je als kijker langzaam maar zeker je hart verliest aan dit bordkartonnen personage. En juist uit het feit dat de kijker zijn sympathie voor John Cusack (lees: Woody Allen) verliest voor de charme van Chazz blijkt nog maar eens hoe getalenteerd de man achter deze verder niet helemaal geslaagde film is.
Jelmer van der Lucht
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 23 maart 1995