Butterfly – Hu die (2004)
Regie: Yan Yan Mak | 124 minuten | drama | Acteurs: Josie Ho, Yuan Tian, Eric Kot, Stephanie Che, Isabel Chan, Yoman Chiang, Kenneth Tsang, Pailine Yam, Carl Ng, Yen-Leung Poon, Redbean Lau, Alice Lee
Hoewel homoseksualiteit al eeuwen voorkomt in China, is het voor Chinese homo’s en lesbiënnes nog steeds moeilijk om openlijk voor hun geaardheid uit te komen. In het land heerst namelijk heel sterk de opvatting dat er voor nageslacht gezorgd moet worden. In ‘Butterfly’ heeft de homoseksuele hoofdpersoon dit al gedaan: Flavia’s schattige dochtertje Ting Ting gaat mee op haar eerste afspraakje met nieuwe liefde Yip. Flavia voelt zich onmiddellijk aangetrokken tot de beeldschone vrouw, die zo’n tien jaar jonger als haar is. Wanneer ze haar ziet zitten in een van de gangen in een supermarkt, onderwijl een koekje etend, springt er een vonk over tussen de twee mooie vrouwen. Flavia komt dan ook voor Yip op wanneer deze door het winkelpersoneel terechtgewezen wordt en ze betaalt haar versnapering. Op volkomen vanzelfsprekende wijze breiden zij deze ontmoeting uit door in een café samen iets te gaan eten en drinken.
Er ontvouwt zich een mooie levensgeschiedenis, waarbij geswitcht wordt tussen het heden en verleden. In het verleden staat het verhaal van de opbloeiende lesbische relatie tussen Flavia en Jin centraal, in het heden krijgt de kijker beelden te zien van Flavia’s huidige leven, als begin dertiger, zo’n vijftien jaar na de gebeurtenissen in haar pubertijd. Ondanks dat Flavia nu getrouwd is met de lieve Ming heeft ze haar lesbische gevoelens niet onder controle. De regisseur neemt ruim de tijd voor het uit de doeken doen van het verhaal, met ruim twee uur speelduur is ‘Butterfly’ wel een lange zit. Ondanks dat blijft de film wel boeien door het intense acteerwerk en het feit dat de uitkomst onvoorspelbaar is.
De karakters zijn stuk voor stuk goed uitgewerkt en worden op een uitermate natuurlijke manier vertolkt door de cast. Zowel de jonge als de volwassen Flavia weten hun innerlijke strijd uitstekend uit te beelden; de actrice die de jonge Jin speelt blinkt ook uit in haar enerverende spel. Yip (Yian Tuan) is één brok sensualiteit en van zo’n schoonheid dat ze zelfs heteroseksuele vrouwen over de streep zou kunnen trekken. Het is geen wonder dat ze bij Flavia diep verstopte gevoelens weet aan te wakkeren. De erotische scènes zijn prikkelend, en dat is knap, omdat er geen noemenswaardig naakt getoond wordt. De actrices slagen er in hun kusscènes zo overtuigend te brengen dat het nauwelijks meer acteren genoemd mag worden. Eric Kot als echtgenoot Ming tenslotte wint al vrij snel de sympathie van de kijker, en het is dan ook nauwelijks mogelijk niet met hem mee te voelen in zijn onmacht om zijn huwelijksproblemen.
De uit Hongkong afkomstige vrouwelijke regisseur Yan Yan Mak schreef, produceerde en regisseerde haar tweede speelfilm ‘Butterfly’ (‘Hu die’). Sterk punt daarin is het scenario, dat ze baseerde op het korte verhaal Mark of a Butterfly door Chen Xue. Clichés zul je nauwelijks aantreffen in de film, zo zijn Yip en Flavia beide beeldschone, uiterst vrouwelijke, personages (en niet een mannelijke en een vrouwelijke lesbiënne), het huwelijk van Flavia en Ming is goed, zodat dat onze protagoniste geen reden geeft te twijfelen aan haar seksuele geaardheid, en ook de uiteindelijke confrontatie tussen Yip en Ming, weet te verrassen. ‘Butterfly’ is ook uniek in de zin dat het het publiek zo ver krijgt om voor elk van de betrokkenen op een goede afloop te hopen. Je wil dat Flavia en Yip verder gaan, maar tegelijkertijd doet die gedachte pijn omdat Ming er dan uit komt als verliezer. Een prima prestatie! De twee zijplots, die van Flavia’s moeder en die van twee van Flavia’s leerlingen, zijn minder interessant, hoewel de keuze om deze op te nemen in de film wel te verdedigen is. Wel een minpunt is de cinematografie. Hoewel de meeste beelden erg mooi en inventief zijn, vond de cineaste het blijkbaar nodig om in de flashbackscènes beelden geschoten in Super 8 of 16 mm film in te voegen, waarbij soms zelfs het geratel van de camera te horen is. Deze voegen niets toe aan de film anders dan het de kijker afleidt. Het voelt meer aan als een stijloefening dan dat de regisseur er een bepaalde boodschap mee uit wil dragen. Gelukkig komen deze afleidende scènes maar sporadisch voor en is het slechts een kleine kanttekening bij een verder uitstekend uitgevoerde liefdesgeschiedenis.
Monica Meijer