Byzantium (2012)

Regie: Neil Jordan | 118 minuten | drama, fantasie, thriller | Acteurs: Gemma Arterton, Saoirse Ronan, Jonny Lee Miller, Caleb Landry Jones, Sam Riley, Thure Lindhardt, Tom Hollander, Christine Marzano, Daniel Mays, Warren Brown, Jeff Mash, Gabriela Marcinkova, Uri Gavriel, Glenn Doherty, Edyta Budnik, Sean Folan, Abeni Akinwande

We zijn nog maar amper tien minuten in ‘Byzantium’ (2012) of een braaf ogend meisje van zestien zuigt bloed uit de arm van een bejaarde man, terwijl wulpse actrice Gemma Arterton in sexy strippers outfit het hoofd van haar belager eraf snijdt met een ijzerdraad. Tien minuten en we weten al dat dit weer eens een ouderwets goede Neil Jordan gaat worden. Achttien jaar na Neil Jordans grote succes ‘Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles’ (1994) keert regisseur Jordan terug naar het thema van vampieren en de vloek en zegen van de onsterfelijkheid.

Jordan heeft een voorliefde voor bizar-tragische personages. Zo speelde – lange tijd vaste kracht – Stephen Rea een weerwolf in de eigenzinnige Roodkapje vertelling ‘The Company of Wolves’ (1982) en zette hij, met Tom Cruise als vampier Lestat, één van de meest iconische vampieren personages neer. Jordan maakte daarvoor en daarna ook meer “realistische” films als ‘The Crying Game’ (1992) en ‘The Butcher Boy’ (1997), maar het zijn bijna altijd wel verhalen met een bizarre twist en merkwaardige personages. Met ‘Byzantium’ grijpt hij weer meer terug naar deze voor hem typerende fantastische stijl waarin Britse nuchterheid en speelse verbeelding samenkomen.

In ‘Byzantium’ ontbreekt het aan de typische Hollywood bombast van ‘Interview with the Vampire’ waarin talloze grote sterren in indrukwekkende sets lijkbleek mochten rondwaren doordat Jordan na zijn succes met ‘The Crying Game’ over een aanzienlijk groter budget beschikte. ‘Byzantium’ heeft wat meer weg van een grimmige vertelling van landgenoot en collega-regisseur Mike Leigh. Geen broeierige plantages in het zuiden van de Verenigde Staten ditmaal, maar een Engelse kustplaats waarover zanger Morrissey zou zingen: “…they forgot to bomb down”.

Jordan zoemt in op de tragiek van het geïsoleerde bestaan van de vampier en de onmogelijkheid om een echte relatie met iemand aan te gaan. Een vampier blijft immers altijd even oud terwijl hun menselijke partner onvermijdelijk ouder wordt en sterft. Vampieren meisje Eleanor (gespeeld door vroegoud meisje Saoirse Ronan) wil niets liever dan aan de wereld openbaren welk geheim zij met zich meedraagt. Diegene die het uiteindelijk te weten komen zijn bejaarden op hun sterfbed die Eleanors kus des doods als een vorm van euthanasie beschouwen. Zus Clara, maar zo blijkt later moeder van Eleanor, probeert ondertussen in het levensonderhoud te voorzien als prostituee, een beroep waar ze tweehonderd jaar eerder in gedwongen werd door slechterik Ruthven (Jonny Lee Miller). Uiterst beheerst en stijlvol ontvouwt Jordan de geschiedenis van de twee vrouwen en het lot waartoe zij tot in de eeuwigheid gedoemd lijken te zijn.

Eleanor wil kost wat kost uit de kast komen, nu helemaal sinds zij Frank heeft leren kennen, een goedgeluimde maar aan leukemie lijdende jongen van haar leeftijd. Eleanors coming out brengt grote risico’s met zich mee omdat er nog zo iets als een broederschap van vampieren bestaat die het vampierenbestaan een exclusieve aangelegenheid willen houden en in het bijzonder voor mannen alleen. Clara probeert haar dochter met alle macht te beschermen tegen de boze buitenwereld; Clara is al tweehonderd jaar moeder en is nog niet van plan die verantwoordelijkheid naast zich neer te leggen en zo ontvouwt zich naast de meer fantastische elementen een interessante moeder-dochter-relatie.

‘Byzantium’ is een spannend drama met uitstekende acteurs in een geloofwaardige setting en met elegantie verteld. Dat het hier om vampieren gaat is eigenlijk maar een terzijde, Jordan heeft vooral een sterk en geloofwaardig verhaal willen vertellen met een snufje fantasie. En die combinatie is in handen van Neil Jordan goud waard.

Alberto Ciaccio

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 juli 2013
Eerder: van 26 maart 2013 tot en met 7 april 2013 in de Imagine Film Festival Preview Tour