C.R.A.Z.Y. (2005)

Regie: Jean-Marc Vallée | 125 minuten | drama, komedie | Acteurs: Michel Côté, Marc-André Grondin, Danielle Proulx, Émile Vallée, Pierre-Luc Brillant, Maxime Tremblay, Alex Gravel, Natasha Thompson, Johanne Lebrun, Mariloup Wolfe, Francis Ducharme, Hélène Grégoire, Michel Laperrière, Jean-Louis Roux, Mohamed Majd, Claude Gagnon

‘C.R.A.Z.Y.’ is een tragikomedie waarvan de regisseur tien jaar aan het script heeft gewerkt. Dat is niet voor niets geweest, de verhaallijn zit prima in elkaar. De ontwikkelingen in het verhaal maken dat je voortdurend kunt blijven gissen welke kant het uiteindelijk op zal gaan. Het is in hoofdzaak een coming-of-age story en gaat over het op zoek gaan naar je eigen identiteit en het “uit de kast komen”. Toch is de film meer dan alleen een film over dat uit de kast komen en de problematiek die daar nu eenmaal bij schijnt te horen.

‘C.R.A.Z.Y.’ speelt zich af in Quebec (Franstalig Canada) waar de zoektocht naar de eigen identiteit sowieso al continue gaande is. Dit keer gaat het niet over politiek, maar is het een zoektocht op persoonlijk niveau.

De film begint met de inmiddels veel gebruikte stijlvorm van de voice-over waarin de hoofdpersoon zijn eigen vroegtijdige geboorte beschrijft. Het is Eerste Kerstdag 1960. Zachary Beaulieu (Marc-André Grondin) is de vierde zoon in een arbeidersgezin in Montreal. Al snel begint hij Kerstmis te haten. “Niet alleen wordt mijn verjaardag altijd ondergesneeuwd door de Kerstviering, die verjaardag begint ook nog tijdens de Nachtmis!”

De rol van de kleine Zac wordt gespeeld door Emile Vallee, de zoon van de regisseur. Kleine Zac zit in de kerkbanken en droomt een van zijn vele dromen die nog zullen volgen: de priester vertelt iedereen naar huis te gaan en de cadeaus uit te pakken in plaats van op te blijven en in de kerk te bidden. Dit zijn heerlijk humoristische scènes, waarbij – in de dromen van Zac – de priester volledig uit zijn bol gaat. Elke jaar met Kerstmis wordt de Nachtmis gevolgd door een groots verjaardagsfeest thuis waar de vader van Zac, Gervais, liedjes zingt van Charles Aznavour en Patsy Cline.

De rol van Gervais wordt briljant vertolkt door Michel Coté. Hij speelt een sublieme, echt mannelijke vaderrol. In de ogen van de kleine Zac is zijn vader de perfecte vertolking van de rol die een vader moet hebben.

Is de titel van de film afgeleid van een befaamd lied van de zangeres Patsy Cline? Of wordt deze gevormd door de namen van de broers: Christian, Raymond, Antoine, Zachary en, nog later geboren, kleine Yvan. Of is de titel zelfs afkomstig van de zeer (bij)gelovige katholieke moeder van Zac, Laurianne (Danielle Proulx), die gelooft dat Zac hem door God geschonken gaven heeft om te genezen? Dit geheim wordt onthuld in de allerlaatste scènes van de film.

Het geloof in de genezende gave van Zac wordt al snel gevoed als kleine Zac baby Yvan vasthoudt, die onmiddellijk met huilen stopt. Daarna begint de telefoon al snel te rinkelen, Zac moet zijn gave inschakelen om buren en familieleden te genezen van kleine lichamelijke en psychische kwaaltjes. Zac deelt volgens de moeder – omdat hij dezelfde verjaardag heeft als Jezus – tenslotte ook wat van diens talenten. Helaas is Zac niet in staat iets te doen aan zijn eigen kwaal, hij plast in bed.

Water komt trouwens voortdurend terug in het verhaal, in het eerste deel van ‘C.R.A.Z.Y.’ breken zijn moeders vliezen als hij vroegtijdig ter wereld komt. Dan plast hij later in zijn bed en wordt hij als gevolg daarvan ook weer tijdens een vakantiekamp in een toiletpot gestopt als degene die in het stapelbed onder hem slaapt nat wordt. Ook komen later diverse symbolische grappen met water gebruikt.

De film speelt zich af in de diverse levensfasen van Zac. Die overgangen verlopen in films soms schokkerig en zijn dan niet altijd even geloofwaardig. In deze film sluiten de diverse levensfasen en de daarbij horende ontwikkelingen in het verhaal naadloos aan. In een latere levensfase krijgt een en ander subliem vorm en invulling als Zac homoseksuele neigingen begint te vertonen en de vader resoluut de standaard afwijzende reactie vertoont. Zac doet er alles aan om weer in de gratie te komen en wil vooral bewijzen dat hij niet de homoseksueel is die men denkt dat hij is inclusief een relatie met een vriendin.

De rollen van de vier broers zijn qua karakter nauwelijks uitgediept en zijn minder belangrijk in het verhaal. Alles draait vooral om vader Gervais, moeder Laurianne en Zac. Vooral de kleine Zac speelt een prachtige rol, maar ook de vader wordt sterk vertolkt door Michel Coté.

‘C.R.A.Z.Y.’ is een film waar je om kunt lachen en ook een beetje huilen, maar waarbij je ook nog een beetje weg kunt dromen. Visueel zit het allemaal uitstekend in elkaar, de tijdsbeelden zijn magnifiek weergegeven met veel gevoel voor details. Het spel is overtuigend, de soundtrack prima. De moeizame vader-zoon relatie bij het ontdekken van de homoseksualiteit van Zac wordt op magnifieke wijze inhoud en vorm gegeven. Een puike film, zowel komedie als drama.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 7 september 2006