Caesar and Cleopatra (1945)

Regie: Gabriel Pascal | 128 minuten | drama, komedie, oorlog, biografie, geschiedenis | Acteurs: Claude Rains, Vivien Leigh, Stewart Granger, Flora Robson, Francis L. Sullivan, Basil Sydney, Cecil Parker, Raymond Lovell, Anthony Eustrel, Ernest Thesiger, Anthony Harvey, Michael Rennie, James McKechnie, Esme Percy, Stanley Holloway, Leo Genn, Renée Asherson, Russell Thorndike

Cleopatra en Caesar zijn waarschijnlijk het meest beroemde paar uit de oude geschiedenis. Hun geschiedenis, zij de laatste Ptolemaeische koningin van Egypte en hij een vooral onder “gewone” Romeinen populaire generaal/dictator, is er een van vele halve en hele mythes. Zodoende zijn er later vele verhalen, toneelstukken en films gemaakt over de verhouding tussen de twee en hun beider ondergang. Shakespeare schreef een toneelstuk over Caesar en Cleopatra’s verhouding met Marcus Antonius. En de bekende Ierse toneelschrijver George Bernard Shaw schreef in 1901 een toneelstuk over Caesar en Cleopatra.

Het is dit toneelstuk waarop de film ‘Caesar and Cleopatra’ uit 1945 gebaseerd is. Naar verluidt was deze film toentertijd de duurste film die ooit in Engeland gemaakt was. Dit is er in ieder geval aan af te zien. De sets zijn uitstekend en sommige grotere sets zien er zeker voor die tijd indrukwekkend uit. De rest van de aankleding is eveneens goed gedaan. Geen wonder dat de film een Oscar kreeg voor ‘Best Art Direction’. Ook de hoofdrollen worden goed ingevuld. Vivien Leigh (Scarlett uit ‘Gone With the Wind’) speelt de Egyptische koningin Cleopatra en de rol van Caesar wordt vervuld door Claude Rains die al grote bekendheid genoot door zijn rollen in onder meer ‘Casablanca’ en ‘Phantom of the Opera’. De chemie tussen deze twee hoofdrolspelers werkt wonderwel en lijkt ook goed de bedoeling weer te geven van Shaws toneelstuk. Niet zozeer een liefdesrelatie danwel een politieke machtsverhouding is datgene dat de samenwerking tussen de twee vorm geeft. Caesar is een beschermeling en klankbord voor Cleopatra en zorgt ervoor dat zij aan de macht kan komen. Cleopatra leert tevens hoe zij als absolute vorstin moet regeren en ook hoe zij zich moet gedragen als absoluut heerser. Haar volwassenwording onder Caesars vleugel zoals verbeeld in deze film is misschien niet helemaal historisch accuraat maar werkt hier zeer goed. Rains en Leigh zijn zoals gezegd prima op dreef in hun rol waarbij vooral Rains opvalt door de assertieve flair die hij aan de rol meegeeft. Het script en het acteren zijn duidelijk op theatrale leest geschoeid (veel dialoog) maar dat hoeft voor het vermaak geen probleem te zijn. Het hangt er vanaf wat je gewend bent.

‘Caesar and Cleopatra’ is zeker voor liefhebbers van theaterverfilmingen een must-see. Goede vertolkingen en uitstekende art-direction/set design maken het tot een uitstekende klassieker.

Joost Hoedemaeckers