Cairo Exit – El Khoroug (2010)

Regie: Hesham Issawi | 96 minuten | drama | Acteurs: Mohamed Ramadan, Maryhan, Ahmed Bidder, Sana Mouziane, Safaa Galal, Mohamed Goma, Nadia Fahmy, Kamal Attiah, Abdul Rahman

Zoals vaker haalt de werkelijkheid ook hier de fictie in: de werkelijkheid zoals die in Cairo bestaat en zoals die in ‘Cairo Exit’ de dagelijkse gangen van de hoofdpersonen bepaalt. Regisseur Hisham Issawi werd tijdens het filmen door de autoriteiten gesommeerd de productie te staken omdat de onderwerpen te gevoelig zouden liggen. De crew werd door agenten door de straten van de stad gejaagd omdat zij voor bepaalde delen geen officiële vergunning hadden. De houding van de autoriteiten, zo blijkt ook ín de film, is voor de inwoners van Cairo geen sinecure. En juist al deze zaken maken van Cairo als stad een belangrijk extra karakter in de film. Ondanks universele thema’s wilde Issawi nadrukkelijk de stad waar hij geboren is een gezicht geven. Er spreekt een zekere haat-liefdeverhouding uit de film, die Issawi inderdaad zegt te hebben met de stad waaruit hij vertrok om in de Verenigde Staten te studeren. Dat zouden Amal en Tarek ook wel willen, maar voor hen – afkomstig uit een arme voorstad – is dat niet zomaar weggelegd. Hun moeizame strijd om uit de armoede te komen en hun eigen dromen na te jagen is er een van miljoenen jongeren over de hele wereld. Hun verhaal kan niet vaak genoeg verteld worden, juist omdat zij als jongeren hoop uitspreken, nog geloven in de liefde en in elkaar. ‘Cairo Exit’ vertelt deze beide kanten van het verhaal, op subtiele, gevoelige en bij vlagen geestige wijze. Dit is grotendeels te danken aan de twee getalenteerde acteurs die de hoofdrollen voor hun rekening nemen. Vooral Maryhan als Amal maakt een verpletterende indruk met haar ontwapenende en tegelijkertijd krachtige uitstraling. Het is geen toeval dat juist zij opvalt; vrijwel alle vrouwen in de film zijn aanweziger, positiever, assertiever en loyaler dan de mannen – een vergelijking met vele jonge generaties in opkomende landen is gauw gemaakt.

Het verhaal op zich is weinig verrassend: zij woont met haar moeder, zus, diens zoontje en een onbetrouwbare stiefvader in een klein appartement. Hij woont even verderop met zijn oudere broer en diens gezin bij hun moeder. Beiden gezegend met een open blik en ambities die verder reiken dan een zwoegend leven in de arme voorstad zoals hun ouders gekend hebben, worstelen met keuzes, hun familie en zichzelf. Allebei werken ze bij een restaurant, waar de eigenaar hen slecht behandelt en tot overmaat van ramp de bezorgbrommer wordt gestolen als Amal deze ongevraagd heeft meegenomen. Deze en de andere gebeurtenissen die het verhaal voortstuwen geven een inkijkje in het hedendaagse Cairo, waar generaties met elkaar in conflict komen, klassentegenstellingen wringen en oude waarden door nieuwe worden ingehaald. Dit is herkenbaar voor veel samenlevingen, en door recente gebeurtenissen in het Midden-Oosten zeer actueel. De thematiek rond de verschillende godsdiensten had beter uitgewerkt kunnen zijn: nu ligt de nadruk vooral op het feit dat er nauwelijks verschillen zijn, terwijl de Egyptische actualiteit toch anders doet vermoeden.

Deze Midden-Oosterse variant op het aloude Romeo en Julia-thema pakt goed uit omdat niet alleen de benarde positie van de geliefden tegenover elkaar wordt benadrukt maar ook die van hen beiden tegenover hun ouders, het buitenland, de rijken, kortom de wereld. Door een letterlijk inkijkje in de huizen en levensstijl van de hogere klassen zien Amal en Tarek wat er gloort aan de horizon. De climax van het verhaal zit gevangen in het dilemma dat de twee geliefden in hun greep houdt. Vertrekken op zoek naar een menselijker bestaan of loyaal blijven aan de familie en achterblijven in een weinig rooskleurig leven? Kiezen de twee uiteindelijk voor de liefde of durven ze het risico niet te nemen? De film leunt iets teveel op de ontknoping, terwijl dat voor de kwaliteit eigenlijk niet nodig is. De ontroering zit ‘m in de complete film, die een ontluisterende blik biedt waar precies genoeg hoop in zit.

Ruby Sanders