Caótica Ana (2007)

Regie: Julio Medem | 118 minuten | drama | Acteurs: Manuela Vellés, Charlotte Rampling, Bebe Rebolledo, Asier Newman, Nicolas Cazalé, Raúl Peña, Gerrit Graham, Matthias Habich, Lluís Homar

De verhalen van Julio Medem hebben geen begin en geen eind en kunnen eindeloos in cirkeltjes blijven rondgaan. Niet voor niets heeft het hoofdpersonage in zijn nieuwste film een naam die van voor naar achter hetzelfde leest als andersom. Ook in eerdere films zijn opvallend veel palindromen te vinden, zoals de geliefden Ana en Otto uit ‘Los amantes del círculo polar’, en we moeten niet vergeten dat Medems naam er zelf één is.

Deze symboliek is te vinden in een soort eindeloosheid die Medem toepast door zijn personages nooit echt te laten sterven. Er zijn engelachtige figuren (‘Tierra’) of schrijvers die het verhaal halverwege kunnen veranderen wanneer dat beter uitkomt (‘Lucía y el sexo’) en nu dus een vrouw met honderden verschillende levens, zodat dood nooit echt dood is. Toch leven de personages van Medem hun leven alsof iedere dag de laatste kan zijn. Er is dan ook geen tijd voor onnodig oponthoud in de vorm van onzekerheid of ongemak.

Zo gaat het ook met Ana, de jonge protagoniste die we in deze film volgen. Als haar schilderijen worden opgemerkt door mecenas Justine, verlaat Ana Ibiza waar ze tot dan met haar vader woonde om in Madrid te gaan wonen en werken, in een pand met medekunstenaars die Justine onder haar hoede heeft genomen. Daar ontmoet ze Linda, een vrijgevochten videokunstenares die vanaf dag één haar beste vriendin wordt en Saïd, een mooie en getalenteerde jongen uit de Sahara die ook schildert en tevens vijf verschillende studies volgt. Direct voelt Ana een verbondenheid met Saïd, die verder lijkt te gaan dan slechts het hier en nu. Dat ze gelijk heeft, wordt duidelijk als ze, na aandringen van een Amerikaanse hypnosespecialist, via hypnosesessies honderden levens in zich blijkt te hebben, allen van vrouwen die op 22-jarige leeftijd op gruwelijke wijze zijn gestorven.

‘Caótica Ana’ is ook een film over tegenstellingen, over man en vrouw, heden en verleden, bewust en onbewust, chaos en orde, donder en licht, hoog en laag en andere antoniemen waarmee gedurende de hele film gespeeld wordt en waarvan de betekenissen zodoende steeds verschuiven. Deze tegenstellingen worden ook doorgevoerd in de prachtige cinematografie, die zoals we van Medem gewend zijn oogstrelend is, vooral nu hij via Ana’s levens tientallen werelden kan bezoeken, de een nog indrukwekkender dan de ander. Hier komen nog de animatiedelen bij, binnen de wereld van de prachtige kleurrijke schilderijen van Ana. (In werkelijkheid zijn alle schilderijen geschilderd door Ana Medem, de op 22-jarige leeftijd overleden zus van de regisseur).

Begin en einde zijn ook hier twee kanten van dezelfde medaille, de cirkel begint en eindigt met een vreemde pro- en epiloog waarin de machtige, moordlustige blanke jager wordt vernederd door het onschuldige (vrouwelijke) wezen. Kritiek op het Spaanse machismo, de Amerikaanse agressor, oorlog in het algemeen, mannen in het algemeen? Medem heeft duidelijk geen moeite zijn films vol te stoppen met zoveel mogelijk symboliek, wellicht iets té veel.

Net als zijn personages verdoet Medem geen tijd met onbenulligheden. Na verloop van tijd roept dit schijnbare gemak en de vanzelfsprekendheid waarmee alles gebeurt toch vraagtekens op. Vooral in het laatste deel neemt dit buitensporige proporties aan (alsof iedereen zomaar met zijn bootje naar New York kan varen om daar vervolgens probleemloos een leven op te bouwen, en alsof iedereen elkaar moeiteloos kan vinden in een miljoenenstad). Dit is binnen het magisch-realistische genre waarin Meden zijn films maakt, een terugkerend probleem, want je kunt als kijker maar tot een bepaald punt meegaan in dit vreemde universum. Zodra de scepsis bij de kijker toeslaat is de film reddeloos verloren; de kunst is dan ook om dit punt nooit te bereiken. Voor de liefhebber die zich laat onderdompelen lukt dit hopelijk en kan de film ondanks het mindere laatste deel een bijzondere ervaring zijn.

Ruby Sanders

Waardering: 3

Bioscooprelease: 5 juni 2008