Captain America: Civil War (2016)

Regie: Anthony Russo, Joe Russo | 147 minuten | actie, avontuur, science fiction | Acteurs: Chris Evans, Robert Downey Jr., Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie, Don Cheadle, Jeremy Renner, Chadwick Boseman, Paul Bettany, Elizabeth Olsen, Paul Rudd, Emily VanCamp, Tom Holland, Daniel Brühl, Frank Grillo, William Hurt, Martin Freeman, Marisa Tomei, John Kani, John Slattery, Alfre Woodard

Superhelden zijn echte helden, die goed doen en de wereld redden, keer op keer. Daar kan weinig op tegen zijn, toch? Helaas wel. Tegenwoordig wordt er heel wat kritiek losgelaten op superhelden. In ‘Captain America: Civil War’ zijn regeringen over de hele wereld, en het volk met hen, niet al te blij met de ‘bijkomende schade’ die de supermannen en –vrouwen veroorzaken tijdens hun schermutselingen met de een na de andere opperschurk. Tegelijkertijd komen twee machtige good guys – Captain America en Iron Man – lijnrecht tegen over elkaar te staan. Klinkt bekend, niet? Geen zorgen, dit is geen opgeklopte, ongeloofwaardige Griekse tragedie à la ‘Batman vs. Superman’, maar een goed te volgen, vermakelijke botsing tussen verschillende interpretaties van gerechtigheid en goed en kwaad. Het voelt als een noodzakelijke pas op de plaats, als een opnieuw vormen en versterken van allianties voor de volgende echt grote confrontatie. ‘Civil War’ is feitelijk een tweeëneenhalf uur durend, maar zeer geslaagd, intermezzo.

Het is heel politiek verantwoord om in superheldenfilms de helden niet langer zorgeloos te laten ravotten maar ze verantwoording te laten afleggen voor hun daden.  En als dit dan toch een thema is, dan het liefst in de vorm van ‘Civil War’: middels een praktisch, tamelijk realistisch VN-verdrag en zonder er al te zwaarmoedig over te doen en filosofisch over door te emmeren (zoals in ‘Dawn of Justice’). Maar de vraag is of al dit gediscussieer over de ethische bezwaren de helden niet enerzijds vleugellam maakt en anderzijds het plezier uit het genre wegzuigt. Dit gebeurt hier gelukkig (nog) niet of nauwelijks, maar ergens begin je alweer terug te verlangen naar de tijd dat er gewoon op kosmisch niveau ass gekickt kon worden, zonder alle wederopbouwstress.

In ‘Captain America: Civil War’ krijgen de helden feitelijk een onmogelijke keuze: ze moeten zich schikken naar het VN-voorstel, waarna ze pas per geval mogen ingrijpen als de VN-landen hiertoe toestemming hebben gegeven. Óf ze doen niet mee maar zullen dan als criminelen worden beschouwd wanneer ze wel (gewoon) uit eigen beweging in actie komen. Toch weigert Captain America te tekenen, vanwege zijn ‘old school’- mentaliteit en zijn persoonlijke betrokkenheid bij de schurk (of zondebok?) van de film: de Winter Soldier. Koppig misschien, maar begrijpelijk. Dat Iron Man aan de andere kant komt te staan, volgt ook logischerwijs uit gebeurtenissen uit het verleden en zijn persoonlijke schuldcomplex.

Realistisch of niet, de politieke tweestrijd zelf is niet het meest interessante: de grote ‘grap’ is natuurlijk dat deze iconische helden het, samen met hun eigen groepje volgelingen, tegen elkaar op zullen nemen. De opbouw van de twee kampen en het rekruteren van nieuwe superhelden is erg vermakelijk – vooral de introductie van de nieuwe Spiderman (Tom Holland) is een hoogtepunt, met Stark (Downey Jr.) die de jonge Peter Parker bij zijn opvallend aantrekkelijke tante May opzoekt en op komische wijze duidelijk maakt dat hij zijn geheime identiteit weet. Maar de pièce de resistance is natuurlijk het moment dat ‘Team Cap’ en ‘Team Iron Man’ het tegen elkaar opnemen, op een spectaculaire, maar ook bijzonder grappige manier, op een vliegveld. Erg amusant, met een hoofdrol voor Spiderman.

De actie op zich en het komische aspect zijn de grootste pluspunten van deze belangrijke scène. Van echte spanning is namelijk geen sprake, omdat er nooit het idee is dat één van de helden gevaar loopt. Ze willen elkaar alleen tegenhouden, niet naar het leven staan. Dit betekent dat het gevaar ergens anders vandaan moet komen, maar een echt effectieve schurk of enorm grote dreiging is er eigenlijk niet. Wat dat betreft was ‘Captain America: The Winter Soldier’ iets spannender en meer gefocust. Veel van de drama moet nu uit het conflict komen tussen Iron Man en Captain America, en pas aan het einde van de film krijg je hierbij het idee dat er veel op het spel staat. Maar beter laat dan nooit. Het is fijn dat dit conflict ook echt wat betekent en in zekere zin is het ook verfrissend dat het zo’n intiem gevecht is in plaats van een alles vernietigende veldslag met aliens en een halve stad die in puin wordt gelegd.

‘Captain America: Civil War’ is uiteindelijk zeer geslaagd, met veel spektakel, meer humor dan in ‘Winter Soldier’, en strakker en minder geforceerd dan ‘The Avengers: Age of Ultron’. Met de vele interessante superhelden die hier verzameld zijn, inclusief een paar nieuwe, voelt ‘Civil War’ bijna aan als een volwaardige Avengers-film. Hij maakt hoe dan ook weer erg enthousiast naar de volgende reünie.

Bart Rietvink

Waardering: 4

Bioscooprelease: 28 april 2016
Digital Download-release: 30 augustus 2016
VOD-release: 27 september 2016
DVD-, blu-ray (ook 3d)-release: 5 oktober 2016

Bonus content op blu-ray Captain America: Civil War, evenals bij de Digital Download (iTunes):
-Audiocommentaar van regisseurs Anthony en Joe Russo en scenarioschrijvers Christopher Markus en Stephen McFeely
-Featurettes:
-United We Stand; Divided We Fall – The Making of Captain America: Civil War (in twee delen, van elk zo’n 25 minuten): een diepgaande Making of, waarin wordt ingegaan op de karakters van beide kanten, inclusief nieuwkomers als Black Panther en Spider-Man, interviews met cast & crew en waarom Civil War een keerpunt is, niet alleen in de Captain America-franchise, maar in de hele MCU.
-Captain America: Road to Civil War: een 4 minuten durende featurette over de karakterontwikkeling van Steve Rogers.
-Iron Man: Road to Civil War: een 4 minuten durende featurette over hoe Iron Man in de afgelopen jaren is gegroeid.
-Open Your Mind: Marvel’s Doctor Strange: exclusive sneak peek: een ongeveer 4 minuten durende vooruitblik naar de nieuwe film in het Marvel Cinematic Universe: Doctor Strange.