Closer (2004)

Regie: Mike Nichols | 104 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Jude Law, Clive Owen, Julia Roberts, Nathalie Portman, Nick Hobbs, Colin Stinton, Steve Benham, Jaclynn Tiffany Brown, Michael Haley, Steve Morphew, Peter Rnic    

Sinds de introductie van de onvolprezen icoontjes zou iedere Nederlandse filmganger moeten weten waar hij aan toe is. Geweld, sex, drugsmisbruik, discriminatie, voor alles wat een mens zou kunnen kwetsen wordt hij door een eenvoudig symbooltje gewaarschuwd. Voor alles? Na het zien van ‘Closer’ blijkt dat er nog minimaal één icoontje aan het geheel ontbreekt: een toneelgordijn om aan te geven dat het om de verfilming van een theaterstuk gaat. Is dat belangrijk? Soms wel.

‘Closer’ is de verfilming van het gelijknamige toneelstuk van Patrick Farber. Wie zich na het zien van de film wil beklagen over de grote tijdsprongen, onverwachte wendingen en hevige gevoelsuitbarstingen, moet bedenken dat aan een toneelstuk andere dramaturgische eisen worden gesteld dan aan een doorsnee filmscript. Dat geldt nog in sterkere mate voor de dialogen die vaak wat gekunsteld en (te) ad rem zijn. Maar ‘Closer’ hierom te bekritiseren heeft geen zin, een verfilmde musical verwijt je ook niet dat er in gezongen wordt. Of een toneelstuk überhaupt geschikt is voor onversneden adaptatie is weer een hele andere discussie.

Relevanter is de vraag of ‘Closer’ een interessante verfilming is geworden. Die vraag kan met een volmondig ja worden beantwoord. Dit is in de eerste plaats te danken aan het sterensemble dat hier is opgetrommeld, waarbij vooral Nathalie Portman weer laat zien wat een geweldig talent zij is. Maar ook Clive Owen, Julia Roberts en Jude Law spelen hier de pannen van het dak. Geregisseerd door veteraan Mike Nichols (‘The Graduate’, ‘Carnal Knowledge’) is het een productie geworden waar het acteertalent vanaf druipt en alleen al om die reden is ‘Closer’ een genot om naar te kijken.

Een andere reden is de interessante thematiek en de uitwerking hiervan. ‘Closer’ gaat over hedendaagse relaties, en had wat dat betreft ook ‘Liefde in Tijden van Egomanie’ kunnen heten. Berekenende karakters met veel te grote ego’s, die een amoureus buitenkansje nooit laten lopen. Leidt dit tot een scheiding, dan gaat niet het gemis maar het gekwetste ego vervolgens de handeling bepalen. Dit resulteert in een somber verhaal over ontrouw, wraak, spijt, leugens, bedrog, achterdocht, sex als betaalmiddel en verterende jaloezie. Vrolijk word je er niet van en je identificeren met de hoofdpersonages wil je liever ook niet, maar gelukkig zit er genoeg humor in de film om het drama niet te laten ontsporen.

Hoewel ‘Closer’ aldus een zeer geslaagde adaptatie is geworden, zullen velen teleurgesteld de bioscoop verlaten. Dat zullen voornamelijk degenen zijn die niet wisten dat het hier om een toneelverfilming handelt en die dus door zo’n icoontje gewaarschuwd hadden moeten worden. In het geval van ‘Closer’ is er trouwens nog zo’n icoontje nodig: een verliefd paartje met een rood kruis erdoor. Verboden voor geliefden. De kans dat je als gelukkig stel de bioscoop ingaat en er als twee trieste eenlingen weer uitkomt, is namelijk niet geheel denkbeeldig. Wees gewaarschuwd!

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 27 januari 2005