Collateral Beauty (2016)

Recensie Collateral Beauty CinemagazineRegie: David Frankel | 97 minuten | drama| Acteurs: Will Smith, Edward Norton, Kate Winslet, Michael Peña, Helen Mirren, Naomie Harris, Keira Knightley, Jacob Latimore, Ann Dowd, Liza Colón-Zayas, Natalie Gold, Kylie Rogers, Shirley Rumierk, Alyssa Cheatham, Benjamin Snyder, Mary Beth Peil, Andy Taylor, Michael Cumpsty

Je zou het, gezien zijn nog altijd jeugdige oogopslag, niet zeggen, maar Will Smith timmert al dertig jaar aan de weg. Eerst alleen als rapper, aan de zijde van dj Jazzy Jeff, maar vanaf 1990 ook als acteur. Smith maakte naam voor zichzelf in de televisieserie ‘The Fresh Prince of Bel Air’, waarin hij in feite een karikaturale versie van zichzelf speelde. De vrolijke, frisse en talentvolle Smith werd al snel ontdekt door filmproducenten en vanaf halverwege de jaren negentig schittert hij ook op het witte doek. Smith komt het beste tot zijn recht in actiespektakels als ‘Bad Boys’ (1995), ‘Independence Day’ (1996), ‘Men in Black’ (1997) en ‘Enemy of the State’ (1998). Films waarin hij de ruimte krijgt om zijn komische talent volop uit te buiten. In de veelgeprezen biopic ‘Ali’ (2002) en ‘The Pursuit of Happiness’ (2007) toonde Smith pas echt zijn capaciteiten als acteur; beide rollen leverden hem Oscarnominaties als beste acteur op. De laatste jaren lijkt de immer goedgemutste acteur zoekende naar een nieuwe richting. Alles duidt erop dat hij dolgraag wil aantonen ook zwaardere, dramatische rollen aan te kunnen, maar die bewijsdrang lijkt averechts te werken, want Smiths meest recente werk is niet bepaald zijn beste. Films als ‘Focus’, ‘Concussion’ (beide 2015) en ‘Suicide Squad’ (2016) werden niet al te best ontvangen en ook met het gekunstelde ‘Collateral Beauty’ (2016) heeft hij de juiste weg nog niet gevonden.

Smith speelt Howard Intel, een ooit zeer succesvolle reclameman die zich na het overlijden van zijn zesjarige dochter compleet van de buitenwereld afkeert. Zijn zakenpartners Whit (Edward Norton), Claire (Kate Winslet) en Simon (Michael Peña) begrijpen zijn leed natuurlijk wel, maar doordat de situatie zich al zo lang voortsleept, begint het bedrijf eronder te lijden. Om de zaak van het dreigende faillissement te redden, moeten ze in actie komen. Aangezien ze geen van drieën tot Howard kunnen doordringen, en Howard zich alleen openstelt in brieven die hij verstuurt naar Liefde, Tijd en Dood, verzinnen ze een ingenieus plan: ze vragen drie onbekende maar ambitieuze acteurs – Keira Knightley, Jacob Latimore en Helen Mirren – om in de huid te kruipen van dit abstracte drietal. De ontmoetingen met de acteurs moeten er uiteindelijk voor zorgen dat er schot komt in de zaak. Het idee is om Howard mentaal instabiel te laten verklaren, zodat hij afstand moet doen van zijn meerderheid in de aandelen. Intussen zoekt Howard voorzichtig toenadering tot een rouwverwerkingsgroep, onder leiding van de lieftallige en begripvolle Madeleine (Naomie Harris).

‘Collateral Beauty’ is geschreven door Allan Loeb, die eerder verantwoordelijk was voor de scenario’s van onder meer ‘Things We Lost in the Fire’ (2007) en ‘Wall Street: Money Never Sleeps’ (2010). Het zal niemand ontgaan dat we hier te maken hebben met een moderne versie van de aloude kerstklassieker ‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens, waar Liefde, Tijd en Dood stuivertje hebben gewisseld met Verleden, Heden en Toekomst. De film werd compleet neergesabeld door de Amerikaanse filmpers, die niet bepaald gecharmeerd waren van de manipulatieve manier waarop hier met emoties omgegaan wordt. Bovendien is het plan van Howards compagnons in moreel opzicht behoorlijk verwerpelijk. Om hen er toch mee te laten wegkomen, kregen ze alle drie hun eigen portie leed toegedicht, maar dat gebeurt op zo’n geforceerde manier dat je er als kijker niets mee kunt. Zo slecht als de Amerikaanse critici ons willen doen geloven, is ‘Collateral Beauty’ niet; waarom zouden anders topacteurs als Norton, Winslet en Mirren opdraven voor bijrolletjes? Afgezet tegen hun natuurlijke charisma en talent, is het voor Will Smith lastig om op te boksen. Een groot deel van de film loopt hij rond als een zombie – met lege blik, rode ogen en hangende mondhoeken – en als er al iets uit zijn mond komt, is het op een voor hem tegennatuurlijke, brommende toon. Smith doet té veel zijn best, en daarmee bereikt hij niet wat hij nastreeft. Dat is jammer, want we gunnen het Smith wel om hier een goede rol neer te zetten. Slecht is het ook niet, maar deze rol legt zijn tekortkomingen als acteur onmiskenbaar bloot. Opvallend is dat de scènes met Naomie Harris het meest overtuigen. Als rouwcounselor Madeleine is ze integer en sympathiek.

Wie deze film welwillend tegemoet treedt – en waarom zouden we dat niet doen? – en niet al te cynisch is, kan tot op zekere hoogte best meegaan in het verhaal. Howard zakenpartners handelen wellicht in eerste instantie uit eigenbelang, maar we geloven ook dat ze het beste met hun vriend voorhebben en hem graag willen helpen om zijn verdriet een plaats te geven. Verdriet en rouw; als je erin mee wilt gaan kan deze film zeker een gevoelige snaar raken. Dat dat precies is waar regisseur David Frankel (‘The Devil Wears Prada’, 2006) en de zijnen op aansturen, met aanzwellende muziek op de juiste momenten, overdreven symboliek (de dominosteentjes!) en een portie melodrama waar je u tegen zegt. En dan is er ook nog de (verwachte) twist aan het eind. Is het geforceerd? Ja. Is dat erg? Dat hoeft het niet te zijn. Maar stel je verwachtingen bij; al die grote namen in de cast blijken geen garantie voor een nieuw meesterwerk. Maar voor wie zin heeft in zoetsappig vermaak kan zijn tissues meenemen!

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 15 december 2016
DVD- en blu-ray-release: 3 mei 2017