Congo Business Case (2013)

Regie: Hans Bouma | 80 minuten | documentaire

Je geeft je goedbetaalde baan als ontwikkelingswerker bij de Verenigde Naties op om een bedrijf aan de rand van de Jungle in Congo op te starten, dit is wat Daniel Knoop deed. Filmmaker Hans Bouma volgt Daniel in ‘Congo Business Case’ gedurende drie jaar tijdens alle inspanningen die bij dit bijzondere avontuur horen. Het resultaat is een interessante documentaire waarin alle moeilijkheden, hindernissen en wantrouwen die komen kijken bij vormen van ontwikkelingswerk in beeld gebracht.

Vanwege inefficiëntie in het reguliere ontwikkelingswerk besluit Daniel Knoop om zijn hele hebben en houden op te geven en zijn geluk te beproeven in Congo. Hij is van plan om via een bepaald procedé cassave om te vormen tot meel en dat vervolgens weer te verkopen in Kinshasa. Het hoofddoel is daarbij het maken van winst, maar daarnaast denkt hij via deze onderneming ook de lokale bevolking wat bij te brengen over duurzame landbouw, het verbeteren van de logistiek en het voeren van handel. Dit avontuurlijke project verloopt allemaal niet zoals Daniel gehoopt had, de ene teleurstelling is nog niet verwerkt of de volgende tegenslag staat alweer voor de deur. Ondanks de goede bedoelingen lijkt de plaatselijke bevolking niet helemaal open te staan voor dit soort initiatieven, de Congolezen doen het liever op hun eigen manier.

In de documentaire wordt duidelijk op hoeveel punten het leven in Congo verschilt van het leven dat we hier in het westen gewend zijn. Zo ook de wijzen van handel drijven en het produceren van voedsel. En als er dan een blanke man de rust in een Congolees dorp verstoord, met de mededeling dat hij het hele leven in datzelfde dorp om gaat gooien door zich daar met zijn bedrijf te vestigen, zorgt dat natuurlijk wel voor scheve gezichten. Deze clash tussen de plaatselijke bevolking en Daniel heeft interessante beelden tot gevolg. Van welke goede aard de motieven van Daniel ook zijn, hij belichaamt toch ook een soort westerse arrogantie. Hierdoor ontstaat er een boeiend vraagstuk over in hoeverre westerse methodes toepasbaar zijn in landen zoals Congo.

‘Congo Business Case’ laat op een mooie manier de complexiteit van het ontwikkelingsvraagstuk zien. Het wordt duidelijk dat niet alleen het gebrek aan geld en initiatief het probleem zijn, maar ook de verschillende manier van denken en cultuurverschillen vormen een grote drempel.

Robin Zwaan