Dallas Pashamende (2005)
Regie: Robert-Adrian Pejo | 93 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Zsolt Bogdán, Dorka Gryllus, Miklós Székely, Bence Mánkyoki, Oszkár Nyári, Radu Amzulescu, Miklós Székely B., Kálmán Hollai, Julianna Kovacs, Judit Jónás, Dorel Visan
Deze versie van Romeo en Julia is gesitueerd op een vuilnisbelt in Roemenië. De film opent met krachtige beelden van een groep Roma-zigeuners die hier leeft en daar uit de vuilstort spullen bij elkaar harkt om door te verkopen. De titel betekent ‘Dallas onder ons’. Dit is een verwijzing naar de vroegere wereldbekende tv-serie ‘Dallas’. In het centrale deel van de vuilnisbelt staat een oude bus, waar de zigeuners naar oude ‘Dallas’-afleveringen kijken. In de film zien we ook figuren als J.R. – met zijn bekende hoed – symbolisch terug. Ook hier is hij één van de bad guys in het verhaal.
Radu keert na vijftien jaar terug naar de gemeenschap die hij ooit met zijn moeder verliet. Die wilde hem een opleiding laten volgen om aan de uitzichtloze situatie te kunnen ontsnappen. Zijn vader is overleden, hij moet hem laten begraven. Zijn verloofde is in de stad achtergebleven.
Het leven op de vuilnisbelt staat uiteraard ver van de glamour en glitter van de oude Tv-serie waar oliebaronnen zich in enorme huizen in grote weelde baadden. Op de vuilnisbelt heerst grote armoede, wordt veel gedronken en prostitueren sommige vrouwen zich om te kunnen overleven. Er is geen school, mensen kunnen niet lezen en schrijven. Zij worden uitgebuit en opgelicht door JR en andere opkopers van hun spullen. De parallellen met die oude tv-serie zijn wel degelijk aanwezig vanuit de machtsspelletjes die bedreven worden.
Radu wordt weer geconfronteerd met zijn zigeunerafkomst, maar ook met zijn oude liefde Oana die inmiddels getrouwd is en regelmatig door haar dronken man wordt afgeranseld. Tijdens Radu’s verblijf wordt zijn auto deels gedemonteerd, dus teruggaan is ook niet direct mogelijk. Het cliché van de onbetrouwbare en stelende zigeuners wordt dan wel meteen dik aangezet.
Hij blijft enkele dagen in de gemeenschap om de begrafenis te regelen en is zich steeds meer bewust van zijn roots. Ook de gevoelens tussen Oana en Radu blijken nog lang niet te zijn weggeëbd. Als hij de gemeenschap toch weer wil verlaten krijgt hij van de echtgenoot van Oana een lift aangeboden in een gestolen auto, waarna zij in de problemen raken met de politie. Radu vlucht terug maar de zigeunergemeenschap en zoekt daar veiligheid. De man van Oana is verdwenen. Als bij het verhaal van Romeo en Julia bloeit hun liefde weer op. Ook Oana’s echtgenoot duikt echter weer op, waarbij een confrontatie niet uit kan blijven.
Dit mag wellicht ontzettend tragisch klinken waarbij het gevaar van melodrama natuurlijk op de loer ligt. Toch weet de regisseur deze valkuil wel te vermijden. De film schiet soms wel door als er wat al te veel clichés over stelende en drinkende zigeuners het verhaal moeten inkleuren, maar blijft toch in hoofdzaak een positieve toonzetting houden. Radu heeft uiteindelijk grote plannen met de gemeenschap.
Dramatische ontwikkelingen kunnen, zoals bij elke versie van een Romeo en Julia verhaal, natuurlijk niet uitblijven. Ook in deze film zijn deze nadrukkelijk aanwezig. Maar er valt ook het nodige te lachen om de romance en bijvoorbeeld de gebeurtenissen rond de begrafenis van zijn vader en de rol van de plaatselijke pope daarbij. Deze is niet vies van geld voor extra diensten.
De film heeft duidelijk ook een maatschappelijke context door de schets van de omstandigheden waaronder Roma-zigeuners moeten leven en de manier waarop zij worden behandeld. De prestaties van de acteurs, voornamelijk amateurs, zijn geloofwaardig. De cameravoering is mooi, de beeldtaal van de film is krachtig, het leven op de belt is in zekere zin ‘fotogeniek’.
De ontwikkelingen zijn realistisch geschetst, de ‘koppen’ van de bewoners schilderachtig en de muziek biedt sfeervolle ondersteuning.
Zeker een film voor de grote schare liefhebbers van het Balkan-genre (denk aan Kusturica) of de zigeunerfilms van Tony Gatlif.
Rob Veerman