Dark Passage (1947)

Regie: Delmer Daves | 106 minuten | thriller | Acteurs: Humphrey Bogart, Lauren Bacall, Bruce Bennett, Agnes Moorehead, Tom D’Andrea, Clifton Young, Douglas Kennedy, Rory Mallinson, Houseley Stevenson

De langgestrafte Vincent Parry weet uit San Quentin te ontsnappen in een olievat. Hij beschikt slechts over een beperkte hoeveelheid tijd tot het moment dat er naar hem gezocht zal worden. Haastig ontdoet hij zich van het bovenste deel van zijn gevangenistenue en in zijn onderhemd houdt hij een toevallig passerende auto aan. De chauffeur neemt hem mee, maar stelt steeds meer en lastigere vragen en als het radiobericht door de speaker klinkt met het signalement dat niets aan de verbeelding overlaat, rest Parry niets anders dan hem neer te slaan. Gauw trekt hij de kleren van de bewusteloze man aan, maar voor hij in de auto kan stappen, roept er een vrouw naar hem die zegt hem te willen helpen. Parry begrijpt niet waarom ze dat wil, maar besluit haar te vertrouwen en laat zich verstopt in haar wagen San Francisco binnenrijden langs wegblokkades en patrouilles.

Deze Irene Jansen geeft hem onderdak in haar luxe flat en koopt nieuwe kleren voor hem. Het blijkt dat ze zich al langer voor zijn zaak interesseert en het als een gelukkig toeval beschouwt dat ze toevallig in de buurt was van de plek waar hij op de weg terecht is gekomen. Als hij ingrijpende plastisch chirurgie aan zijn gezicht heeft ondergaan, laat hij de wonden genezen, terwijl ze hem thuis te eten geeft en verder verzorgt. Maar de dreiging van de kant van de autoriteiten en de moordenaar van zijn vrouw, blijft bestaan.

Het begin van de film is al direct overdonderend. Als het olievat met Parry erin van de vrachtwagen afrolt, rolt de camera van binnenuit mee waardoor je zijn benauwenis meebeleeft. Ook het feit dat het gezicht van Parry consequent buiten beeld blijft en pas te zien is als hij plastische chirurgie heeft ondergaan, geeft een zo ongemakkelijk gevoel dat je je heel goed kunt inleven in de paranoia van Parry die de hele politiemacht op zijn nek heeft en van wie de persoonsbeschrijving te vinden is in alle kranten, radioberichten en op de televisie.

De beelden zijn werkelijk prachtig. De symboliek van het door elkaar lopen van de duistere en goede kanten van de mensen wordt weergegeven door het gebruik van sterk contrasterend licht en donker en schaduwen. Samen met de aparte cameravoering geeft dit een naar, jachtig gevoel, alsof je net als Parry voortdurend op je hoede moet zijn. De helverlichte lift waarin Parry uit de flat van Irene Jansen naar beneden gaat als hij in het donker op weg is naar de plastisch chirurg, is van een surrealistische schoonheid en natuurlijk ook toepasselijk als symbool van hoe kwetsbaar Parry is zonder Irene’s bescherming.

Het verliefde samenspel tussen Humphrey Bogart en Lauren Bacall is zoals in hun eerdere films erg innemend, hoewel juist het enige zwakke punt van deze spannende, lekker duistere en intrigerende film is dat de liefdesrelatie tussen hen zich te plotseling aandient en de eerste tranen van Bacall over het nakende afscheid wel erg onverwacht zijn. Maar dat is dan ook het enige minpunt aan deze verder weergaloze film.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 4.5