De Gebroeders Leeuwenhart – Bröderna Lejonhjärta (1977)
Regie: Olle Hellbom | 103 minuten | avontuur, familie, fantasie | Acteurs: Lars Söderdahl, Staffan Götestam, Allan Edwall, Gunn Wållgren, Folke Hjort, Per Oscarsson, Tommy Johnson, Jan Nygren, Micha Gabay, Georg Årlin, Bertil Norström, Mats Andersson, Ulf Håkan Jansson, Aksel Erhardtsen, Bengt Brunskog, Bodil Lindorff, Lone Rode, Erno Müller, Göthe Grefbo, Per-Axel Arosenius, Björn Strand, Lars Nyberg, Egil Holmsen
De gebroeders Leeuwenhart, naar het beroemde boek van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, is een van haar meest onconventionele verhalen. Thema’s als chronische ziekte, dood en het hiernamaals zijn immers niet geijkte onderwerpen in boeken voor jonge kinderen. Ondanks dat, of misschien zelfs wel daarom, is het boek erg populair. Olle Hellbom, die reeds veel avonturen van Lindgren verfilmde, regisseerde vijf jaar voor zijn dood in 1982 ‘De gebroeders Leeuwenhart’. Een totaal afwijkend produkt van zijn eerdere films, hier geen dartelende kindjes in het lieflijke Zweedse landschap, zoals de ‘Bolderburen’ of ‘Zeekraai’ films, maar een spannend avontuur, met gevechten met soldaten en een griezelige draak.
Hoofdpersoon is Karel Leeuw, door zijn oudere broer Jonatan liefkozend Kruimel genoemd. Karel is ernstig ziek en hoort in het begin van de film dat hij spoedig zal sterven. Het jongetje is helemaal idolaat van zijn held Jonatan, die al snel bewijst deze adoratie te verdienen door bij een brand het leven van zijn broertje te redden. Zelf wordt hem dit noodlottig. Verteerd door verdriet sterft de zwakke Karel na enkele dagen. Gelukkig zien de twee elkaar weer in het mythische rijk Nangijala. Even zijn de twee broers erg gelukkig, maar wanneer Jonatan zijn broertje vertelt over de gemene Tengil, die het naastgelegen Bramendal tiranniseert, is het zorgeloze leventje snel voorbij. Jonatan besluit het vredige Kersendal te verlaten om een einde te maken aan de heerschappij van Tengil. Karel blijft in het Kersendal achter, maar als hij op een nacht in een droom door Jonatan geroepen wordt, neemt hij het moedige besluit zijn broer achterna te reizen. Dit is het begin van een reeks spannende avonturen, waarbij de broers meer dan eens aantonen dapper te zijn en ten strijde trekken tegen het kwaad van Tengil.
Vooral de jonge acteur Lars Söderdahl in de rol van Karel overtuigt, het is dan ook dit karakter dat de harten van de kijkers zal doen smelten. In vergelijking met zijn levensechte optreden steekt het acteerwerk van zijn schermbroer Staffan Götestam wat bleekjes af, maar echt storen doet dat niet, omdat Karel het centrale personage is. Daarbij komt nog dat de andere belangrijkste rol, die van Mattias, door de Zweedse topacteur Allan Edwall vertolkt wordt, die hierbij weer een voortreffelijke prestatie neerzet. Zijn interpretatie van het personage uit Astrid Lindgren’s boek is perfect en volkomen geloofwaardig. Het budget van de film mag natuurlijk niet vergeleken worden met dat van grote Hollywoodprodukties. Dit wordt zichtbaar in diverse scènes, waarbij de acteurs overduidelijk voor een scherm geprojecteerd worden. Ook is het zo klaar als een klontje dat de draak Katla nep is. Daardoor is deze veel minder angstaanjagend dan in het boek. Maar gelukkig wordt er meer gesuggereerd dan dat het monster daadwerkelijk in beeld komt. Suggestie is overigens een veelgebruikt middel in de film, waardoor de film ook voor wat jongere kijkers geschikt is (vanaf een jaar of zeven, acht). Hoewel er regelmatig mensen doodgaan in de film, is dit nooit expliciet in beeld en ook de gevechten zijn niet al te gewelddadig. De film is echter spannend tot de laatste scène en mede dankzij het onalledaagse einde blijft ‘De gebroeders Leeuwenhart’ nog lang in je gedachten. Dat het de film aan een dure uitstraling ontbreekt, neem je daarom graag voor lief.
Monica Meijer