De getuige (2006)

Regie: Erik de Bruyn | 10 minuten | korte film | Acteurs: Anniek Pheifer, Titus Boonstra, Theo Maassen, Gustav Borremans, Hugo Koolschijn

Deze korte film van Erik de Bruyn (‘Wilde Mossels’) leunt zwaar op het fantastische spel van Anniek Pheifer. Ze is erg overtuigend in haar rol als een wanhopige, verwarde en getraumatiseerde getuige van doodslag. Ook de bijrollen zijn interessant, met als toppunt Theo Maassen als wrede rechercheur, die koste wat het kost een verklaring uit de getuige wil trekken en een verdachte wil veroordelen, of het nu de juiste is of niet. Theo Maassen is de laatste tijd trouwens veel te zien in verschillende bijrollen, naast deze rol van harde rechercheur zagen we hem in ‘Zwartboek’ als wrede gevangenisbewaarder – niet erg geloofwaardig overigens – in ‘Nachtrit’ als onschuldige passant en ook in de nieuwe televisieserie ‘Waltz’ speelt hij een belangrijke rol, waarin hij het best tot zijn recht komt.

De Kafkaiaanse thematiek van de onschuldig veroordeelde speelt de belangrijkste rol in deze spannende korte film. Dit lijkt ook op het thema van ’the wrong man’, wat Hitchcock vaak in zijn films gebruikte (en waar hij daadwerkelijk een hele film aan wijdde met dezelfde titel). Een verschil is echter dat niet de onschuldig veroordeelde zélf de hoofdrol speelt, maar degene die hem (verkeerd) veroordeelt. Het gevoel van machteloosheid speelt nog steeds mee, omdat ook de getuige het gevoel heeft dat zij gedwongen wordt en zelf geen echte keuze heeft. Maar hier komt ook de schuldvraag om de hoek kijken. De getuige zelf wordt erdoor verteerd, en ziet de werkelijkheid niet eens meer helder. Maar ook het rechtssysteem (in de belichaming van bad cop Theo Maassen) heeft grotendeels schuld aan deze veroordeling.

Het camerawerk draagt in grote mate bij aan de wanhoop van de getuige, wiens geheugen haar telkens weer in de steek laat. Als ze door de gangen van het rechtsgebouw loopt, op weg naar het proces, kan ze bijna niet rechtop blijven staan, en de camera gaat hierin mee. De vertelstijl staat ook in het teken van deze verwarring. Zo worden drie verhaallagen snel afgewisseld: het moment van het proces; het harde verhoor door de rechercheurs en de bewuste avond van de moord zelf. Het spannende eraan is dat de herinneringen bij iedere flashback weer anders zijn. De moordenaar heeft steeds een ander uiterlijk en een iets andere auto. Maar steeds ziet het er realistisch uit, waardoor de getuige (en daarmee de kijker) oprecht in verwarring achterblijft over de werkelijke toedracht van de gebeurtenissen die avond. De film stelt hiermee ook getuigenverklaringen in het algemeen aan de kaak, want hoe vaak laat ons geheugen ons niet in de steek?

De ontknoping is verrassend en schokkend tegelijk, en de onomkeerbaarheid van de gebeurtenissen pijnlijk. Door de interessante verschuiving van perspectief gaat het medelijden vooral uit naar de arme getuige, die in haar eigen beslissing een verschikkelijke vergissing ziet, als het al te laat is…

Ruby Sanders