De laatste dagen van Emma Blank (2009)

Regie: Alex van Warmerdam | 89 minuten | komedie | Acteurs: Marlies Heuer, Gene Bervoets, Annet Malherbe, Alex van Warmerdam, Eva van de Wijdeven, Gijs Naber

‘De laatste dagen van Emma Blank’ gaat over een vrouw die in haar villa in de duinen wacht op de dood. Zij maakt het bedienend personeel om haar heen het leven behoorlijk zuur, en soms zelfs bijna tot een hel. De film is weer zo’n typische Van Warmerdam-film, in ruime mate absurdistisch en geheel onvoorspelbaar in zijn ontwikkelingen, maar ook met een flinke portie cynisch realisme. Die mix maakt het daardoor heerlijk verrassend. In een film die overloopt van zwarte humor wordt een verhaal verteld van mensen die bereid zijn veel – zo niet alles – te doen voor geld. Tijdens de ziekte van Emma Blank wordt zij verzorgd door haar ‘personeel’, dat eveneens op haar dood wacht. Emma is veeleisend en wil liefdevol verzorgd worden door Haneveld (hoofd van de huishouding), Bella (kokkin), Gonnie (dienstmeid) en Meier (knecht). Niet alleen de verzorging, maar ook het bedienen van de veeleisende Emma, valt het personeel zwaar. Emma is tiranniek en haar wensen worden steeds absurder. Hoe lang zal het ‘personeel’ aan haar eisen blijven voldoen?? Bij het vorderen van het verhaal wordt duidelijk dat dit geen personeel is in de klassieke zin van het woord. Emma Blank wordt verzorgd door haar eigen familieleden die bereid zijn zich door Emma te laten vernederen. Zij verwachten namelijk een groot vermogen te gaan erven als Emma is overleden. Vraag is echter of Emma wel op korte termijn zal gaan overlijden.

Op een gegeven moment komt het personeel in opstand en keert zich uiteindelijk volledig tegen haar. Allen spelen dus een spel met ongeschreven regels met elkaar en zoals wel vaker loopt ook dit spel faliekant uit de hand. Krachten komen los, de geest raakt uit de fles en het spel wordt realistisch. Het verhaal kent daarmee twee hoofdlijnen, Emma is het type van een vreselijk mens dat macht uitoefent via haar geld en anderen volledig aan haar grillen onderwerpt. Emma laat indirect voortdurend zien dat de anderen eigenlijk ongelooflijk grote opportunisten zijn die uit pure hebzucht bereid zijn zich voortdurend te laten vernederen. Over de ontwikkelingen in de verhaallijn geven we hier niets verder weg, laat u verrassen door deze zwarte komedie.

Vooral de dialogen zijn – als altijd bij films van Van Warmerdam – weer uiterst puntig. Spel en locaties zijn raak getroffen, cameravoering en montage ondersteunen het verhaal in hoge mate. De diverse rollen zijn uitstekend gecast, Annet Malherbe speelt met verve en veel humor de rol van kokkin Bella, de kokkin. Niet alleen haar teksten zijn sterk, maar ook haar lichaamstaal en mimiek overtuigen. Van Warmerdam speelt ook in deze film zelf en is als de norse en nurkse Theo een ‘honds menstype’ op dreef. Marlies Heuer geeft een sterke invulling aan de bitch Emma Blank. Haar toneel – en mimeopleiding vertalen zich in een prima vertolking.

Gène Bervoets zet als gelauwerd Vlaamse acteur de dienende rol van Haneveld met veel flair en humor neer. Eva van de Wijdeven vult als Gonnie de dienstmeid perfect Bella aan en blijft in deze sterke rolbezetting in een prima vertolking volledig overeind. De rollen van Gijs Naber als Meier en Marwan Kenzari zijn minder dragend dan de andere, maar worden eveneens overtuigend ingevuld. Al met al is de totale casting raak getroffen. De hele setting speelt zich vrijwel af in het fraaie landhuis in de duinen met een enkel uitstapje naar buiten in de duinen. Van Warmerdam maakte zelf de muziek die een sfeerverhogende en accentuerende bijdrage geeft aan de vele verwikkelingen in dit ‘verhaal’. Fraai camerawerk en mooi opgebouwde scènes in een completeren het geheel.

‘De laatste dagen van Emma Blank’ is een film waar weer volop van kan worden genoten. Van Warmerdam heeft weer een zwarte parel aan zijn reeks van zeven – stuk voor stuk – karakteristieke speelfilms toegevoegd. Messcherpe dialogen, sterke acteerprestaties, kenmerkende zwarte humor. Een ‘must see’.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 7 mei 2009