Desire under the Elms (1958)

Regie: Delbert Mann | 111 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Sophia Loren, Anthony Perkins, Burl Ives, Frank Overton, Pernell Roberts, Rebecca Welles, Jean Willes, Anne Seymour, Roy Fant, Charlotte Knight

De Amerikaanse toneelschrijver Eugene O’Neill was een van ’s lands grootste auteurs van tragedies. Hij stond bekend om zijn ellenlange verhalen, trage opbouw (volgens eigen zeggen om maar zo diep mogelijk in de ziel van de personages te kunnen duiken) en veelal gespeeld op slechts één locatie. De bekendste werken van deze winnaar van de Nobelprijs voor de literatuur – die leefde van 1888 tot 1953 – waren ‘Long Day’s Journey into Night’ en ‘The Iceman Cometh’. Beide verhalen werden verfilmd. Was de eerste al aan de lange kant (‘Long Day’s Journey into Night’ duurde drie uur), ‘The Iceman Cometh’ spande de kroon met zijn vier en een half uur. Een veel minder bekend werk van O’Neill was ‘Desire under the Elms’, een verhaal dat in 1958 verfilmd werd met Sophia Loren, Anthony Perkins en Burl Ives in de hoofdrollen. Die film duurde ‘slechts’ 111 minuten, vooral vanwege het knip- en plakwerk dat scenarioschrijver Irwin Shaw had verricht.

Ephrain Cabot (Burl Ives) is een al op leeftijd zijnde tiran, die dweept met zijn geloof en keihard is voor zijn drie zoons. Sinds de dood van zijn tweede vrouw beheert hij een stuk land met een prachtige boerderij erop. De rechtmatige eigenaar van het landgoed is de jongste zoon Eben (Anthony Perkins), een gevoelige en verbitterde jongen die zich voortdurend door Ephraim laat intimideren. Wanneer Eben zijn twee oudere broers uitkoopt lijkt de boerderij eindelijk van hem te zijn. Totdat zijn vader thuiskomt met een nieuwe, piepjonge Italiaanse echtgenote (Sophia Loren). Deze gewiekste dame is louter met de veel oudere Ephraim getrouwd om zicht te hebben op een mooie erfenis en heeft haar zinnen gezet op de boerderij. Aanvankelijk botst ze met de al even koppige Eben, maar al gauw blijkt dat de twee smoorverliefd op elkaar zijn. In het geheim beginnen ze een relatie. De problemen beginnen pas wanneer Anna een kind verwacht en Ephraim denkt dat de baby van hem is. Eben weet wel beter.

Regisseur Delbert Mann vergaarde roem met ‘Marty’ uit 1955, waarmee hij de Oscar en een gouden palm in de wacht sleepte. Samen met scenarioschrijver Irwin Shaw (‘The Talk of the Town’) waagde hij zich aan O’Neills toneelstuk. Het zal ongetwijfeld een lastige klus zijn geweest om er doorheen te komen. ‘Desire under the Elms’ kent dan ook flinke aanloopmoeilijkheden. Het verhaal komt maar traag op gang. Zodra Sophia Loren in beeld komt, gaat het echter ineens een stuk vlotter. Ondanks dat wisselvallige tempo lukt het vrij gemakkelijk om je te laten meeslepen. Het slot van de film is even boeiend als verwarrend, waardoor de film wat onevenwichtig overkomt. Het vooral dankzij het sterke acteerwerk van de drie hoofdrolspelers dat de film ‘werkt’.
Alledrie de hoofdrolspelers zijn in beginsel onsympathiek, maar toch kun je met ze meeleven. Anthony Perkins (‘Psycho’) is geweldig als de gevoelige en ietwat mysterieuze Eben. Perkins was nog maar aan het begin van zijn carrière, maar toch zijn bepaalde trekjes – zoals zijn nervositeit -die later zijn handelsmerk zouden worden al waar te nemen. Loren is krachtig en levendig, zeker zodra haar personage verliefd wordt op Eben. De Italiaanse diva overtuigt volledig in deze emotionele rol. Ook de chemie tussen deze op papier wat onwaarschijnlijk liefdescombinatie is verrassend sterk. De ster van de film is echter Burl Ives (‘Cat on a Hot Tin Roof’). Van een rol die door andere acteurs wellicht karikaturaal zou zijn neergezet, maakt hij een mens van vlees en bloed. Een knappe prestatie van de acteur die in 1958 maar aan liefst vier topfilms meewerkte en voor zijn bijdrage aan ‘The Big Country’ zelfs een Oscar voor beste mannelijke bijrol verdiende.

‘Desire under the Elms’ is niet voor iedereen even toegankelijk. Het is een typische tragedie met een bombastische soundtrack (Elmer Bernstein) en een klassieke zwart-witcinematografie. Voor sommigen is dat lastig om doorheen te komen. De film kán bij sommige kijkers bovendien wat oubollig overkomen. Wie daar echter doorheen prikt en de op briljante wijze geportretteerde personages Eben, Ephraim en Anna tot zich laat doordringen, zal zeker beloond worden. Even doorbijten dus!

Patricia Smagge