Detective Story (1951)
Regie: William Wyler | 103 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Kirk Douglas, Eleanor Parker, William Bendix, Cathy O’Donnell, George Macready, Horace McMahon, Gladys George, Joseph Wiseman, Lee Grant, Gerald Mohr, Frank Faylen, Craig Hill, Michael Strong, Luis Van Rooten, Bert Freed, Warner Anderson, Grandon Rhodes, William Phillips, Russell Evans, Charles D. Campbell, Edmund Cobb, Ann Codee, Catherine Doucet, Pat Flaherty, Harper Goff, Howard Joslin, Donald Kerr, Mike Mahoney, James Maloney, Lee Miller, Ralph Montgomery, Burt Mustin, Mark Roberts, Jack Shea, Kay Wiley
“I came from abject poverty. There was nowhere to go but up.” Aldus acteur Kirk Douglas (1916). De als Issyr Danielovitch Demsky uit Joods-Russische ouders geboren filmlegende groeide op in een arme getto in New York, maar dankzij goede resultaten op school én op de sportvelden wist hij zich omhoog te werken in de maatschappij. Douglas koos uiteindelijk voor een acteeropleiding aan de American Academy of Dramatic Arts, waar hij onder meer met Lauren Bacall lessen volgde. De acteur met het kenmerkende kuiltje in de kin en de diepe stem had slechts enkele rollen op Broadway op zijn palmares toen de Tweede Wereldoorlog zich aandiende en hij in dienst moest. In 1945, toen de gevechten achter de rug waren, keerde hij terug om zijn definitieve doorbraak in Hollywood te maken. ‘Champion’ uit 1949 leverde Douglas zijn eerste van drie oscarnominaties op. In 1951 schitterde de vader van acteur Michael Douglas in het politiedrama ‘Detective Story’.
Dat deze film zijn oorsprong heeft op het toneel, is direct duidelijk; vrijwel alle scènes spelen zich in dezelfde ruimte af. Plaats van handeling is een politiebureau in het eenentwintigste district van New York City, alwaar we een dagje mogen meekijken. Het is een komen en gaan van detectives, louche figuren, winkeldieven en ander gespuis. Jim McLeod (Kirk Douglas) is een van de meest succesvolle detectives, die al vele zaken tot een goed einde heeft gebracht. Hij heeft een heel strikt beeld van ‘goed’ en ‘fout’ en handelt onder het motto ‘als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks’ als hij tracht zijn verdachte een misdaad te laten bekennen. Zijn collega’s, onder wie Lou Brody (William Bendix), gaan heel wat minder hardhandig te werk. McLeod is al tijden bezig een dubieuze arts achter de tralies te brengen, maar zijn baas Monaghan (Horace McMahon) ziet daar eigenlijk geen aanwijsbare reden voor en gaat daarom op onderzoek uit. Het blijkt dat dokter Karl Schneider (George Macready) in het verleden ook McLeods vrouw Mary (Eleanor Parker) heeft behandeld – maar zij heeft Jim daar nooit over ingelicht. Bij het ontrafelen van het mysterie komt de relatie tussen Jim en Mary dan ook zwaar onder druk te staan.
Regisseur William Wyler werd door zijn vakbroeders als een van de grootste filmmakers van zijn tijd gezien. Hij sleepte maar liefst drie Oscars in de wacht, voor ‘Mrs. Miniver’ (1942), ‘The Best Years of Our Lives’ (1946) en ‘Ben-Hur’ (1959) en werd daarnaast maar liefst negen keer genomineerd voor de prestigieuze prijs, onder meer voor ‘Detective Story’. Actrice Bette Davis hield de regisseur – met wie ze volgens de geruchten jarenlang een verhouding had – verantwoordelijk voor haar grote doorbraak met de film ‘Jezebel’ (1938). We kunnen dus stellen dat we met een begenadigd filmmaker te maken hebben in ‘Detective Story’. Het is niet eenvoudig om een succesvol toneelstuk – van de hand van Sidney Kingsley – van Broadway naar Hollywood te halen, maar Wyler slaagt er met vlag en wimpel in de broeierige, beklemmende sfeer van het politiebureau naar het witte doek te vertalen. Net als bijvoorbeeld Sidney Lumet dat deed in ’12 Angry Men’ (1957) weet de regisseur de aandacht van de kijker vast te houden door volledig te leunen op zijn acteurs. De plot rond detective McLeod en zijn vrouw staat natuurlijk centraal, maar Wyler haalt af en toe de druk van de ketel door er kleine subplots in te gooien. Het werkt wonderwel, want zo blijft er genoeg te beleven, ook wanneer de hoofdrolspeler even niet in beeld is.
‘Detective Story’ werd genomineerd voor vier Oscars, waaronder voor het scenario van Williams broer Robert Wyler en Philip Yordan. Het mag opvallend genoemd worden dat Kirk Douglas niet genomineerd werd voor zijn rol als detective Jim McLeod, want hij speelt de pannen van het dak. McLeod is een man die zijn werk serieus neemt en er alles aan doet om het recht te laten zegevieren, daarbij soms wel eens te ver doorslaand. Onder dat ambitieuze uiterlijk gaan veel frustraties schuil, die van hem een wandelend vaatje buskruit maken. Actrices Eleanor Parker en Lee Grant (die als een mysterieuze winkeldievegge haar filmdebuut maakt) kregen wel een nominatie, in de categorie beste vrouwelijke bijrol. Vooral Grant trekt de aandacht gelijk naar zich toe wanneer ze in beeld is, ook al is haar rol vrij klein. Het is altijd een feest om naar de robuuste karakteracteur William Bendix te kijken. Als detective Lou Brody is hij de wat menselijkere tegenhanger van McLeod. Andere interessante bijrollen zijn er onder anderen voor Gladys George, Joseph Wiseman en Michael George. Wyler werkte samen met cinematograaf Lee Garmes, die ook veel films maakte met Howard Hawks. Het camerawerk en de beelden zijn dan ook dik in orde.
De liefhebber van klassiek misdaaddrama zit met ‘Detective Story’ goed. Deze film zit uitstekend in elkaar en boeit van de eerste tot de laatste minuut. De legendarische acteur Kirk Douglas zet een geweldige rol neer als detective Jim McLeod en wordt ondersteund door een ijzersterke en kleurrijke verzameling karakteracteurs. ‘Detective Story’ mag dan een minder bekende film zijn uit het oeuvre van regisseur William Wyler, maar deze prent is meer dan de moeite waard.
Patricia Smagge