Disturbia (2007)

Regie: D.J. Caruso | 101 minuten | thriller | Acteurs: Shia LaBeouf, David Morse, Aaron Yoo, Sarah Roemer, Carrie-Anne Moss, Kurt David Anderson, Matt Craven, Dominic Daniel, Angela Storm, Jose Pablo Cantillo, Charles Carroll, Cathy Immordino, Elyse Mirto, Luciano Rauso, Tim Rifai, Kent Shocknek, Amanda Walsh    

‘Disturbia’ is een woordspeling op “suburbia”, oftewel het leven in de buitenwijken. De titel impliceert dat het hier wel eens niet zo idyllisch zou kunnen zijn als men vaak denkt. Dat er iets verontrustends (“disturbing”) onder de oppervlakte schuilt. Deze hypothetische opvatting is allesbehalve nieuw in de cinema, maar toch was er voor scriptschrijver Christopher Landon een bezoekje aan zijn zus – die in zo’n buitenwijk woont – voor nodig om tot dit concept te komen. Op een avond, toen hij bij zijn zus vandaan reed, kwam het idee in hem naar boven, zo laat hij in het persmateriaal weten: het verhaal over een jongen die vastzit in zijn huis en bizarre dingen in de buurt begint waar te nemen.

Het onbehaaglijke, “creepy” gevoel dat de ideaal en mooi lijkende buitenwijken iemand kunnen bezorgen heeft al eerder een centrale rol gespeeld in films, met name die van David Lynch. Zijn ‘Blue Velvet’ is een ultiem voorbeeld van een film over de grimmige, gewelddadige en perverse wereld die verborgen kan gaan onder het vrolijke laagje glazuur van de buitenwijken. Maar het licht spottende karakter van ‘Disturbia’ met betrekking tot de typische buurtbewoners, en later de serieuze verdenkingen in de richting van de directe buurman van Kale, doen toch vooral denken aan de zwarte komedie ‘The ‘Burbs’, van ‘Gremlins’-regisseur Joe Dante. Ook in die film maakt een tiener (Corey Haim) er samen met zijn vrienden een attractie van om zijn maffe buren bezig te zien… die op hun beurt de nieuwe buurtbewoners de Klopeks bespieden, aangezien ze hen van ongure praktijken verdenken. Een dubbele laag voyeurisme, dus.  Het is dit aspect – het voyeurisme – gekoppeld aan de beperkende lichamelijke situatie van de hoofdpersoon – hij kan zijn huis niet uit – dat voor sommige critici reden is om ‘Disturbia’ simpelweg als een kopie van Hitchcocks klassieker ‘Rear Window’ af te doen. Dit is echter niet terecht. Niet alleen heeft de film veel gemeen met de bovengenoemde “buitenwijk-paranoia” films, ‘Disturbia’ bevat ook elementen van producties als ‘Arlington Road’ (onder meer in de interactie met de buurman buiten zijn huis) en vooral het sexy Elisha Cuthbert-vehikel ‘The Girl Next Door’. Voeg hier een post-911 paranoia sausje aan toe en een moderne manier van bespieden – met digitale camera’s, mobieltjes, en tft-monitoren – en je kunt toch, ondanks het mengelmoesje van bekende aspecten, spreken van een film met een eigen karakter.

‘Disturbia’ is weliswaar voorspelbaar in zijn belangrijkste plotpunten, wat de film toch wel iets van spanning ontdoet, maar er staat genoeg aangenaams tegenover om dit geen groot probleem te laten zijn. Het zit ‘m in de details, zoals de Beethoven-ringtone van het buurmeisje Ashley (Sarah Roemer) dat als dramatische muziekcue wordt gebruikt. Of hoe Kale een zoetsappige ballad uit zijn slaapkamerraam laat schallen om het feestje van de buren te dwarsbomen. Ook aardig om te zien is hoe creatief de makers met Kale’s enkelband-beperking omspringen. Kale kan niet verder dan een straal van zo’n tien meter bij zijn huis vandaan komen voordat zijn enkelband begint te piepen en de agenten worden gealarmeerd. Om goed te kunnen zien hoe ver hij mag komen, zet hij de grenzen van het gebied af met touw. Dit touw is niet alleen handig om Kale voor fouten te behoeden. Zo wordt het door Ashley ook gebruikt voor romantische plagerijtjes, en tijdens een achtervolgingsscène wordt de oorspronkelijke functie van de afzetting voor Kale omgedraaid: het is nu geen zaak binnen de touwen te blijven, maar juist om erbuiten te komen, aangezien het nu wél de bedoeling is dat de agenten komen opdagen.

Ook begint Kale niet zomaar zijn buren te bespieden. Pas wanneer zijn Xbox-live, itunes, en televisie door zijn moeder (Carrie-Anne Moss) zijn afgesloten, gaat hij eens de typische gedragingen van zijn buren bekijken. Puur om een nieuwe vorm van entertainment te vinden. Zodoende stuit hij op zijn geheimzinnige buurman en zijn kersverse buurmeisje. De romantische subplot met het sexy buurmeisje is een welkome toevoeging op de conventionele plot van de argwanende bespieder. Het wordt zo wat minder een typische genrefilm en brengt wat hart en charme in de film. Gelukkig ook, dat beide personages in deze romance redelijk intelligent zijn neergezet. Ashley lijkt aanvankelijk slechts een leeghoofd met een mooi voorkomen te zijn, maar blijkt gelukkig toch over wat hersencellen te beschikken. Ook heeft ze zo haar eigen problemen die gaandeweg aan de oppervlakte komen. Sarah Roemer, die in eerste instantie ook qua acteerprestaties de schijn tegen heeft (maar later prima tot haar recht komt), fungeert dus niet louter als beeldvulling (een hoedanigheid waar menig puber nochtans genoeg aan zou hebben voor de aankoop van een bioscoopkaartje). Ook is Shia LaBeouf als Kale een prettig hoofdpersonage. Hij is sympathiek en streetwise, maar niet overdreven bijdehand of “cool”. Hij is gewoon een moderne tiener, met normale wensen en onzekerheden. De klungelige scène, waarin hij zich, samen met zijn maatje Ronnie (Aaron Yoo), een houding probeert te geven wanneer Ashley plotseling aan de deur komt, is simpelweg schattig. De beauty van de buren, die de jongens tot dan toe alleen van een afstand geobserveerd hadden tijdens haar baantjes in het zwembad of stretchsessies op haar slaapkamer, komt nu ineens intimiderend dichtbij. Wat nu? Kan Kale alleen kijken of ook actie ondernemen?

Deze vraag heeft ook betrekking op Kale’s bespiedingen van zijn buurman, die hij verdenkt van moord. Het duurt niet lang of Kale gaat samen met Ronnie en Ashley op onderzoek uit. “Dit voelt verkeerd” zegt Ashley, wanneer ze de buurman ongemerkt observeren terwijl hij een vrouw aan het versieren is, daarmee toch nog even een ethische voetnoot plaatsend bij een dergelijke inbreuk op iemands privacy. Later doet buurman David Morse ook zijn duit in het zakje door te beweren dat deze jongeren zijn doorgeslagen omdat de wereld sinds 11 september 2001 nu eenmaal in een verhoogde staat van paranoia verkeert. Het zijn toevoegingen die wellicht niet veel invloed op de plot hebben, maar toch voor net dat beetje meer volwassenheid zorgen dan gewoonlijk is in dergelijke films.

‘Disturbia’ is luchtig entertainment, waarbij de kracht in de kleine dingen zit en niet in de spanning afkomstig uit de centrale plotlijn. Regisseur Caruso weet het oude gegeven van de (mogelijk) paranoïde voyeur mooi te integreren in de moderne tijd, en de leuke acteurs en aardige vondsten zorgen ervoor dat de toeschouwer zich nooit hoeft te vervelen.

Bart Rietvink

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 23 augustus 2007