Dr Jekyll & Sister Hyde (1971)
Regie: Roy Ward Baker | 94 minuten | horror, thriller | Acteurs: Ralph Bates, Martine Beswick, Gerald Sim, Lewis Fiander, Susan Brodrick, Dorothy Alison, Ivor Dean, Philip Madoc, Irene Bradshaw, Neil Wilson, Paul Whitsun-Jones, Tony Calvin, Dan Meaden, Virginia Wetherell, Geoffrey Kenion, Anna Brett, Jackie Poole, Rosemary Lord, Petula Portell, Pat Brackenbury, Liz Romanoff, Will Stampe, Roy Evans, Derek Steen, John Lyons, Jeanette Wild, Bobby Parr, Julia Wright
Deze ‘Dr Jekyll & Sister Hyde’ uit 1971 van de Hammer House of Horror studio’s is een bewerking van het klassieke Jekyll en Hyde verhaal van Robert Louis Stevenson. In deze versie raakt Jekyll gefrustreerd door de gedachte dat hij te weinig tijd zal hebben om zijn levenswerk te voltooien. Na het nodige geëxperimenteer ontdekt hij dat hij met vrouwelijke hormonen zijn leven kan verlengen, maar komt hij er ook achter dat het middel hem in een vrouw verandert.
Een wel erg vrije bewerking van Stevensons verhaal dus. Een bewerking waarin datgene wat in Stevensons verhaal centraal staat, de strijd tussen goed en kwaad en de angst en afschuw van Jekyll wanneer Hyde hem definitief gaat verdringen, een kleinere plaats in het verhaal inneemt dan in Stevensons boek het geval is. En waarin Jekyll zelf ook maar weinig sympathie op zal roepen. En wel door het gebrek aan mogelijkheden tot medeleven met de doorgeslagen geleerde. Gaat Jekyll aanvankelijk met alleen nobele bedoelingen te werk, later huurt hij grafschenners in om aan lijken voor zijn proeven te komen, heeft hij ook geen moeite met de moorden die de grafschenners hiertoe plegen en gaat hijzelf uiteindelijk ook tot moorden over. Medeleven, laat staan identificatie met Jekyll zal dan ook maar in geringe mate mogelijk zijn. Wellicht ietwat teleurstellend voor de verstokte Jekyll en Hyde fans, ook omdat Jekylls gevecht tegen Hyde minder aangrijpend over zal komen dan in Stevensons boek of andere Jekyll en Hyde verfilmingen het geval is.
Voor de Jekyll en Hyde liefhebbers die openstaan voor een meer vrije bewerking en voor de horrorfans in het algemeen levert deze productie echter genoeg op om de aandacht in ruime mate vast te houden. Afgezien van de gepleegde moord in de openingsscène bouwt regisseur Baker zijn verhaal gestaag uit, in een verhaal waarin niet alleen Jekylls gevecht tegen Hyde aan de orde komt, maar ook aan stijl, sfeer, spanning, humor en gore aandacht besteed wordt. Door de geleidelijke ontwikkelingen is ondanks de tekortschietende sympathie voor Jekyll de strijd tussen Jekyll en Hyde er een van interessante aard. Jekyll is in zijn strijd tegen Hyde niet alleen afhankelijk van het door hem uitgevonden brouwsel, maar ook van zijn geestkracht, een mogelijkheid die tot meerdere onvoorspelbare en onverwachte situaties leidt. Ook zijn er andere elementen in deze verfilming opgenomen die de horrorfan zullen aanspreken, in de vorm van de strooptochten die zowel Jekyll als Hyde ondernemen.
En hun handelingen leiden tot de nodige schrikmomenten, gewelddadigheden, slachtoffers en achtervolgingen in scènes met een herhaaldelijk geslaagde spanningsopbouw en met gebruik van effectieve ondersteunende muziek. Regisseur Baker gaat zich overigens niet te buiten aan het in beeld brengen van al te gruwelijke taferelen of gewelddadigheden. Het meeste vindt buiten bereik van de camera plaats en wordt aan de verbeelding van de kijker overgelaten, hoewel er genoeg bloederige beelden voorbijkomen. Wat daarentegen des te meer aanspreekt is de vastberadenheid waarmee Jekyll en later vooral Hyde op hun strooptochten te werk gaan in een even sfeervolle omgeving als in Stevensons verhaal aanwezig is. De nauwe en slecht verlichte straten in het nachtelijk Victoriaans Londen zijn gevuld met mist en nog eens mist, hetgeen voor een duistere sfeer zorgt waarbinnen de dreiging die er vanuit Jekyll en Hyde uitgaat des te meer aanwezig is, ook vanwege de link die er in deze verfilming met Jack the Ripper wordt gelegd. Verder is er in deze productie aandacht voor details, hetgeen resulteert in kleurrijke Victoriaanse sets en kostuums die er ook toe bijdragen dat het gewaardeerde Hammersfeertje ook in deze productie weer duidelijk aanwezig is.
Solide acteerwerk van de diverse betrokkenen. Als Jekyll-vertolker zien we de bij vele horror- en Hammerfans bekende Ralph Bates opduiken. Bates vertolkt op degelijke en geloofwaardige wijze de steeds meer ontsporende Jekyll en weet, ondanks de geringe sympathie die zijn filmkarakter op zal roepen, op boeiende wijze diens gevecht tegen Hyde weer te geven. Als Hyde-vertolker verschijnt Martine Beswick in beeld, die met verve Jekylls vrouwelijke ik gestalte geeft. In een optreden waarin ze de ruimte krijgt om zowel Hyde’s meedogenloze kanten naar voren te laten komen als om het nodige vrouwelijk naakt in de strijd te werpen, een aspect dat meerdere Hammerfilms van de jaren 70 kenmerkt. Bates en Beswick zijn voor de vertolkingen van Jekyll en Hyde goede keuzes, ook gezien de fysieke gelijkenis tussen hen beiden die de relatie tussen hun filmpersonages een stuk geloofwaardiger maakt. Degelijk ondersteunend werk van Lewis Fiander en Susan Brodrick als de boven Jekyll woonachtige broer en zus Howard and Susan die beiden in romantische perikelen met Jekyll en Hyde verzeild raken. En een keurig, hoewel vrij kort optreden van Gerald Sim als Jekyll’s oudere collega profesoor Robertson.
Al met al een interessante bewerking van Stevensons verhaal, deze ‘Dr Jekyll & Sister Hyde’, hoewel niet alle Jekyll & Hyde fans even ingenomen zullen zijn met de vrijheden die regisseur Baker zich veroorloofd heeft. Ook kan gezegd worden dat door de her en der aanwezige humor en de relatief geringe hoeveelheid gore deze productie qua effectieve horror minder overtuigend is dan andere Hammer-producties. Maar voor de horrrorliefhebber in het algemeen en voor de Hammerfan in het bijzonder heeft regisseur Baker met deze film een geslaagde mix van spanning, horror en humor afgeleverd om het de moeite meer dan waard te maken.
Frans Buitendijk