Drie dagen met Monica (1956)

Regie: Wil van Es | 25 minuten | korte film| Acteurs: Ann Hasekamp, Flip van Santpoort | Voice-over: Simon Carmiggelt

‘Drie dagen met Monica’ is een curieus maar amusant en interessant promotiefilmpje over één van de grootste trotsen van Nederland: de haven van Rotterdam. Hoewel de aard van het filmpje duidelijk is, en de (gemiddelde) huidige kijker al lang en breed bekend is met de reputatie van de Rotterdamse haven, slaagt de film er nog steeds in indruk te maken. Ondanks de grote tankers en andersoortige vieze rook uitstotende boten die voorbijkomen, hangt er over de beelden toch een aantrekkelijk, bijna romantisch aura heen.

Er zijn verschillende aspecten aan te wijzen die voor deze toon verantwoordelijk zijn. Enerzijds komt dit doordat de grote, onpersoonlijke schepen (die nochtans vaak indrukwekkend zijn) worden afgewisseld met wat meer menselijke taferelen en “sympathiekere” bootjes, zoals een man in een roeibootje die probeert aan te meren of juist rustig voor een gigantische tanker langs vaart en hiermee een interessant contrast vormt.

Een andere reden is de wijze waarop alles in beeld is gebracht door Van Es en zijn cameraman. Om te beginnen is de manier waarop de reusachtige boten langzaam het hele scherm vullen fascinerend om te zien. Soms varen ze langzaam de zijkant van het frame in, en een andere keer worden ze weer recht van voren gefilmd, waarna er langzaam omheen wordt gedraaid, waardoor de grote lengte langzaam zichtbaar wordt. Hiernaast worden de gekleurde bewegende beelden afgewisseld door zwart-wit foto’s van datgene dat we net in beeld zagen, genomen door Monica. Via deze momentopnamen wordt de fotogeniekheid van de boten en haven nog eens benadrukt, en het zwart-wit heeft hiernaast een artistiek en nostalgisch karakter.

Wat verder scheelt is de afwisseling tussen de beelden van de schepen en het observerende tweetal, de Nederlandse journalist en Monica. Hun bescheiden “romance” (zij stopt een roos in zijn revers. Hij vermelt dat hij het nu eigenlijk niet erg vindt om vroeg op te staan) zorgt er ook voor dat we hun reportage in een dergelijk sympathiek licht zien. Daar komt bij dat de film op een charmante manier via een voice-over wordt toegelicht door Simon Carmiggelt, die de gedachten van de Nederlandse journalist verwoordt. Vanaf de eerste seconde dat we zijn stem horen, staan we aan zijn kant. Zijn intonatie, keurige, bijna deftige articulatie en grappige, aandoenlijke opmerkingen maken het al bijna onmogelijk om de film af te schrijven.

De informatieve waarde is niet bijzonder hoog. De beelden van de laad- en losactiviteiten met betrekking tot zaken als hout, balen meel, auto’s, bananen, kolen, erts, zijn zeker aantrekkelijk, maar meer dan wat globale statistieken krijgen we niet te verwerken. Dit is dan ook geen diepgravende documentaire van binnenuit, maar een simpele filmische reportage die een kort, globaal beeld geeft van verschillende bezigheden in de haven. We leren dat de grootste tanker een capaciteit heeft van zesentwintigduizend ton en zien hoe bananen in een treinwagon worden geheveld. Verder horen we dat er plaats is voor wel twintig duizend schepen, dat de haven internationaal gezien zeer gerespecteerd is en dat Rotterdam een “veilig thuis is voor iedere boot”.

De muziek, die de beelden vergezelt, is bijzonder sfeervol. Strijkers en jazzy blazers maken regelmatig deel uit van de soundtrack, die een warme toon weet te treffen, en vlot, opbeurend overkomt. Het is net mooi voor dit lichtelijk geaffecteerde, maar charmante filmpje. Emotioneel meeslepend, maar toch niet te melodramatisch.

Als promofilmpje doet ‘Drie dagen met Monica’ wat het moet doen. We krijgen een leuk beeld van de “symfonie van bedrijvigheid” die de haven van Rotterdam is, en hoewel we als kijker niet heel veel wijzer worden, is de film voor iedereen leuk om een keer gezien te hebben.

Bart Rietvink

Waardering: 3