Elephant (2003)

Regie: Gus Van Sant | 82 minuten | drama | Acteurs: Alex Frost, Eric Deulen, John Robinson, Elias McConnel, Jordan Taylor, Carrie Finklea, Nicole George, Brittany Mountain, Alicia Miles, Kristen Hicks, Bennie Dixon, Nathan Tyson

Op 20 april 1999 schoten twee tieners, Dylan Klebold en Eric Harris, dertien medescholieren en zichzelf dood op hun school in Littleton in de Verenigde Staten. Ze voelden zich vernederd en buitengesloten, met name door de scholieren van het rugbyteam, en wilden wraak nemen. Regisseur Gus van Sant (Good Will Hunting, Psycho, Gerry) heeft deze dramatische gebeurtenis als uitgangspunt voor zijn film ‘Elephant’ gekozen. De titel is overgenomen van een documentaire uit 1989 over geweld op scholen, gemaakt door Alan Clark. Aanvankelijk dacht Van Sant dat deze titel gekozen was naar aanleiding van een Boeddistische parabel. Een aantal blinde mannen onderzoekt verschillende onderdelen van een olifant (oor, been, staart, etc). Elke blinde is ervan overtuigd dat hij, op basis van dat ene deel dat hij heeft betast, kan weten hoe een olifant er in zijn geheel uit zou moeten zien. De boodschap van dit verhaal: het probleem is moeilijk te identificeren omdat het op verschillende manieren benaderd kan worden. Documentairemaker Clark had echter een andere reden voor de titelkeuze: het probleem van geweld op school is net zo gemakkelijk te negeren als een olifant die in de huiskamer staat.

Aan Amerikaanse stereotype scholieren geen gebrek in ‘Elephant’: de knappe rugby-speler, het lelijke meisje dat gepest wordt’, drie populaire meisjes die gezamenlijk hun vinger in de keel steken op de wc om de lunch kwijt te raken, een alternatieveling en een fotografiescholier. Vanuit diverse(camera) perspectieven wordt bekeken hoe deze verschillende studenten een schooldag doorbrengen, hoe ze elkaar (on)bewust tegenkomen in de gangen en hoe het drama op deze dag voor hen eindigt. De film is in de maand november in twintig dagen opgenomen. In deze film spelen maar drie professionele acteurs mee, allemaal in een volwassen rol (een vader, het schoolhoofd en een docent). De scholieren hebben in de film hun werkelijke voornaam behouden.

De film is indrukwekkend vanwege een bepaalde soberheid en kilheid. De gangen in de school zijn kaal, lang en ongezellig, van de muziek (van Ludwig von Beethoven) gaat een bepaalde triestheid uit en valt op doordat er weinig gebruik van is gemaakt. Meerdere personages worden minutenlang gefilmd als ze zich in en rondom de school verplaatsen, ook weer zonder muzikale ondersteuning. Deze voortdurende spanning houdt de kijker in zijn greep en werkt duidelijk naar een climax.

Gus van Sant werd in 2003, tijdens het filmfestival van Cannes, verkozen tot beste regisseur en zijn film kreeg de Gouden Palm.

Josine van Gils

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 maart 2004