Eût-elle été criminelle… – Even If She Had Been a Criminal… (2006)

Regie: Jean-Gabriel Periot | 10 minuten | documentaire

Ze zeggen wel eens dat je leven in de laatste seconden voor je sterft in een aaneenschakeling van beelden aan je voorbijtrekt. In films wordt dit vaak weergegeven aan de hand van een supersnelle montage, waarvan de afzonderlijke beelden door het menselijk oog nauwelijks te registreren zijn. Je kunt er vaak nog net het een en ander uit opmaken, maar niet bijster veel.

Op deze wijze begint Jean-Gabriel Periot’s documentaire.

De eerste drietal minuten worden we getrakteerd op een regen van beelden, die – zoveel is wel duidelijk – met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben. De beelden vliegen in zo’n sneltreinvaart aan ons voorbij dat het bijna moeilijk is om er naar te blijven kijken. Het zou dan ook verstandig zijn om voor aanvang van de film te vermelden dat hij niet geschikt is voor mensen met epilepsie. Daar komt nog eens bij dat je er allesbehalve vrolijk van wordt. Je krijgt haast het gevoel dat je, net als Alex in Kubrick’s ‘A Clockwork Orange’, gedwongen wordt om naar afschuwelijke beelden te kijken. In dit geval kun je echter wel je hoofd afwenden, terwijl Alex gedwongen werd de verschrikkelijke beelden tot zich te nemen.

Het is dan ook een opluchting wanneer de montage na een aantal minuten een stuk rustiger wordt. De film wordt er echter niet minder zwaar op. Vervolgens zien we namelijk minutenlang hoe zogenaamde moffenhoeren, in dit geval Franse vrouwen die relaties hadden met Duitse soldaten, kaalgeschoren en vernederd worden. Ook deze shots doet denken aan een film van Kubrick en wel aan de openingsscène van ‘Full Metal Jacket’ waarin de hoofdpersonages – die het Amerikaanse leger ingaan – één voor één kaalgeschoren worden. Alhoewel ook dit met oorlog te maken heeft, staat dit in schril contrast met de vernedering die de vrouwen in deze documentaire zichtbaar ondergaan. Ze lijken met elk knipje van de schaar een beetje waardigheid te verliezen. En wanneer ze uiteindelijk weggevoerd worden ogen ze als de heksen uit de Roald Dahl verfilming ‘The Witches’, en dan zonder pruik.

Een droevige film over een groep mensen waar hoogstwaarschijnlijk niemand mee van plaats zou willen ruilen.

Vincent Nijman