Evolve Your Brain (2007)
Regie: Carlo Ledesma | 120 minuten | documentaire
“In this infinite sea of potentials that exist around us, how come we keep recreating the same realities?” dit citaat komt in de intro van ‘Evolve Your Brain’ voorbij, begeleid met een populair aandoend muziekje. De introductie ziet eruit alsof het ‘gelikt’ wil zijn, maar is het nét niet. De lay-out van de intro veroorzaakt een kleine kloof met de daadwerkelijke start van Dr. Joe Dispenza’s seminar. De beelden van de lezing komen met moeite over het niveau van amateurisme heen. Gelukkig is dit nog niet zo tenenkrommend dat het je aandacht van de spreker – een Amerikaanse dokter die al jarenlang studie doet naar de menselijke geest – afsnoept. Het onderwerp is namelijk interessant genoeg, want onze geest spreekt nog immer tot de verbeelding. Dispenza weet hoe hij zijn toehoorders moet bespelen bij de aanvang van zijn seminar. Hij begint de lezing met een luchtige binnenkomer. Dispenza vergelijkt de hersenen van een man met die van de vrouw. De dokter stelt dat de man doelbewust te werk gaat en de vrouw doet het juist niet lineair. Dispenza neemt winkelen voor kerst als voorbeeld. De man komt met één kado van de verlanglijst terug en gaat daarna weer op ‘jacht’ zoals Dispenza dat noemt. Daarentegen gaat de vrouw juist wel de gehele wenslijst af en haalt meestal zelfs meer. Ze denkt vooruit en pakt bijvoorbeeld ook spullen die voor de komende zomervakantie goed van pas komen.
Dispenza noemt de hersenen een reflectie van je omgeving. “De omgeving stuurt ons denken”, aldus de dokter. Hij brengt ook naar voren dat volgens neurowetenschappers op je 35ste alles vastligt van je persoonlijkheid. Kortom, het is moeilijk om jezelf te herprogrammeren na deze leeftijd, maar wie niet waagt… Dispenza gebruikt ook de film ‘What the Bleep Do We Know’ als bruggetje voor zijn betoog dat onze visie op de werkelijkheid wordt bepaald door onze gevoelens. Hij onderbouwt dit argument door te spreken over een experiment tussen depressieve en vrolijke mensen. Beide groepen kregen een gelijk aantal foto’s te zien van een bruiloft en een begrafenis. Na afloop werd aan de proefpersonen gevraagd hoe hun ervaring was. De depressieve mensen zeiden dat ze meer foto’s hadden gezien van de begrafenis, terwijl de vrolijke mensen juist verklaarden dat de bruiloftfoto’s in de meerderheid waren. Het seminar van Dispenza kent geen pauzes. Toch weet de Amerikaan de aandacht bij de les te houden door beeldende woorden te gebruiken voor zoal de functionering van onze hersenen. Een citaat als “De voorhoofdskwab van de hersenen werkt als een volumeknop” is hiervan een goed voorbeeld. Dispenza onderzocht naar eigen zeggen spontane genezingen van uiteenlopende mensen in diverse landen. De dokter wilde weten wat de overeenkomst was tussen deze personen. Bij allen van hen bleek dat ze hun manier van denken hadden aangepast.
Vervolgens gaat hij weer dieper in op de materie van de kracht van ons denken en stelt de vraag of het mogelijk is dat we zelf onze genen aan of uit kunnen zetten. Hierbij verhaalt hij over een groep diabetici patiënten van het type II, die in twee groepen waren verdeeld. De eerste groep bezocht na het nuttigen van een stevige maaltijd naar een grappige lezing. De tweede lichting moest na het diner een uur lang naar comedy programma’s kijken. Van beide groepen werd het bloedsuiker gehalte gemeten en wat bleek? De proefpersonen die de comedyseries hadden bekeken zaten maar een klein beetje boven de toegestane hoeveelheid. De score van de diabetici die geluisterd hadden naar een grappige lezing was hoger, maar ook bij hen was een aanmerkelijk verschil te bespeuren. Voor Dispenza is het een goed voorbeeld dat stress nauw verbonden is met ziekte. Volgens hem veroorzaakt stress vele nare kwalen.
Dispenza is een makkelijke prater en weet de twee uur durende lezing boeiend te houden door de toegankelijke voorbeelden die hij geeft. Je kunt je er iets bij voorstellen waardoor het geen ongrijpbare theorie wordt. ‘Evolve Your Brain’ is inspirerend, maar echte duidelijke handvaten om zelf aan de slag te gaan, geeft Dispenza niet. De dokter maakt alleen duidelijk dat je gedachten veel invloed hebben op je gezondheid en gemoedstoestand. Het was bijvoorbeeld van toegevoegde waarde geweest als Dispenza’s workshop ook op de dvd was meegenomen. Al was het maar door middel van tekst in beeld waarbij puntsgewijs tips van Dispenza om het toe te passen in je dagelijks leven. Waarschijnlijk zal het ontbreken van zoiets dergelijks te maken hebben met het feit dat de dokter rondreist om deze specifieke workshops te geven en zijn kennis niet zo makkelijk prijs wil geven.
Naast inspiratie biedt ‘Evolve Your Brain’ genoeg onderhoudende informatie, de voorbeelden van experimenten en zijn praktijkervaringen bieden genoeg voer voor wie nieuwsgierig is naar deze materie. Het is daarom zonde dat Dispenza alles verbaal betoogt en beargumenteert. Zijn lezing kan krachtiger voor de ongelovige thomas onder ons die redeneert ‘eerst zien, dan geloven’. Dispenza zou bijvoorbeeld visueel materiaal kunnen gebruiken om zijn verhaal te ondersteunen. Zoals onder meer foto’s van de therapie waarbij mensen worden geholpen om hun verlamde arm weer te gebruiken. Of bijvoorbeeld MRI scans van hersenen van een dankbaar persoon en een van een depressief persoon waardoor je een duidelijk verschil kunt zien. Je moet het nu als toehoorder allemaal maar klakkeloos van hem aan nemen. Het gemis van de visuele onderbouwing, praktische tips en de vrij amateuristisch ogend camerawerk zorgen ervoor dat de documentaire ‘Evolve Your Brain’ niet zo goed is als het had kunnen zijn.
Ans Wijngaarden