Expedition to the End of the World – Ekspeditionen til verdens ende (2013)

Regie: Daniel Dencik | 90 minuten | documentaire, avontuur, komedie, fantasie | Acteurs: Per Bak Jensen, Jonas Bergsøe, Bo Elberling, Jens Fog Jensen, Jeppe Møhl, Morten Rasch, Daniel Richter, Tal Rosenzweig, Minik Rosing, Katrine Worsaae

Kunstenaars en wetenschappers die met een zeilschip de fjorden rondom Groenland bevaren, dat moet een interessante film opleveren. Deels is dat ook zo, maar alleen als je een arthouse-fan bent. Het tempo van de Deense docu ‘Expedition to the End of the World’ is nogal traag en als je niet gecharmeerd bent van filosofisch gemijmer is hij regelrecht saai.

Vroeger waren de zeeën rond Groenland het hele jaar bevroren, maar door klimaatverandering zijn ze tegenwoordig korte tijd bevaarbaar. Een groep wetenschappers en kunstenaars krijgt de mogelijkheid om mee te reizen op een driemaster en het vrijwel onontdekte gebied in kaart te brengen. Documentairemaker Daniel Dencik legde de reis op kunstzinnige wijze vast en zette er muziek van Mozart en Metallica onder.

Wat doen kunstenaars en wetenschappers in de wildernis? Ze laten het overweldigende landschap op zich inwerken en keuvelen over de natuur en de toekomst van de mensheid. Tegen de camera en tegen elkaar. Eerst denk je dat het gepraat de inleiding is voor iets groters, zeker als er een dreigende bastoon uit de woofer dreunt. Misschien scheurt een ijsbeer een zoöloog aan stukken. Of komen ze vast te zitten in het ijs en moeten ze beslissen welk expeditielid als eerste in de stoofpot belandt. Maar nee. De meeste gebeurtenissen in ‘Expedition to the End of the World’ zijn klein. Een kunstenaar klimt aan land, waarbij per ongeluk zijn geweer afgaat. Een archeoloog vindt een pijlpunt. Een geochemicus boort in de grond. Het is allemaal creatief in beeld gebracht en krijgt gewicht door de bijzondere setting.

‘Expedition to the End of the World’ bestaat uit bloedmooie beelden en veel gebabbel. Niet alle pratende hoofden zijn goede vertellers. Eén wetenschapper laat zich ontvallen dat klimaatverandering hem eigenlijk niets kan schelen. Volgens hem geldt dit voor de meeste wetenschappers. “Ik ben geneigd te zeggen dat onze interesse in de processen in de weg staat van de veralgemening: is het nu goed of slecht”, meent hij. Je zou bijna denken dat de man naar Groenland is gestuurd om te voorkomen dat hij mensen verveelt op feestjes. Aan de andere kant schuilt er ook humor in het gewauwel. “Eigenlijk ben je een soort idioot”, zegt een wetenschapper tegen een kunstenaar. “Jawel”, zegt de kunstenaar, “maar wel op een productieve manier.”

‘Expedition’ is wat het is. De documentaire geeft stof tot discussie, maar werkt niet toe naar een heldere conclusie. Over klimaatverandering en het voortbestaan van de menselijke soort valt veel te zeggen, en dat doet men ook, maar een moreel oordeel velt Dencik niet. Eén ding is wel duidelijk: Groenland is zo groots en ongenaakbaar dat het zich niet door kunst of wetenschap laat vangen. Voor de liefhebber.

Paula Koopmans

‘Expedition to the End of the World’ verschijnt dinsdag 23 september 2014 op DVD.