Falcone Giovanni – Falcone, l’uomo che sfidò Cosa Nostra (2006)

Regie: Andrea Frazzi, Antonio Frazzi | 196 minuten | drama, misdaad, geschiedenis | Acteurs: Massimo Dapporto, Elena Sofia Ricci, Emilio Solfrizzi, David Coco, Pietro De Silva, Francesco Pannofino, Giovanni Materassi, Carlo Cartier, Domenico Chiaramida, Vincent Riotta, Luciano Scarpa, Sara Armentano, Turi Catanzaro, Nino D’Agata, Fulvio D’Angelo, Giacinto Ferro, Ludovica Gargari, Sonia Gessner, Alessia Goria, Ubaldo Lo Presti, Mauro Marino, Rosa Pianeta, Mario Pupella, Michel Rocher, Maria Laura Rondanini, Anita Zagaria, Cesare Bocci, Paolo Briguglia, Giorgio Bettozzi, Stefania Blandeburgo, Adriano Chiaramida, Massimo D’Anna, Fiorenzo Fiorito, Giusy Frallonardo, Iano Indelicato, Katie McGovern, Luigi Nicolosi, Loukas Papas, Giuseppe Santostefano, Orio Scaduto, Riccardo Maria Tarci

Wie de dubieuze praktijken van de Italiaanse maffia aan de kaak wil stellen, speelt letterlijk met zijn leven. Vraag het maar eens aan schrijver Roberto Saviano, die in zijn bestseller ‘Gomorra’ de handel en wandel van de Napolitaanse maffia (de Camorra) en de georganiseerde misdaad in het algemeen onder de loep legt. Het boek werd in 2008 verfilmd. Saviano kreeg echter sinds de publicatie dreigbrieven en intimiderende telefoontjes en moest onderduiken. Zo werd het boek een commercieel en artistiek succes maar moet hij dat mogelijk met de dood bekopen. Saviano treedt met zijn onderzoeksjournalistiek in de voetsporen van een groep volhardende rechters die in de jaren tachtig en negentig baanbrekend werk verrichten door de maffia te ontmaskeren als een zorgvuldig gestructureerde criminele organisatie waarin ook hoge overheidsfunctionarissen en gerespecteerde zakenlui onlosmakelijk mee verbonden waren. Spil in deze zaak was onderzoeksrechter Giovanni Falcone, wiens inzet en volharding velen tot de verbeelding sprak. Falcone was onderwerp van een aantal films, waaronder de tweedelige miniserie ‘Giovanni Falcone, l’uomo che sfidò Cosa Nostra’ (2006).

Enige kennis van zaken rond het megaproces dat Falcone en zijn collega Paolo Borsellino is niet per se vereist, maar is zeker een pre. Alle namen die de revue passeren zouden je anders namelijk best wel eens kunnen gaan duizelen. De miniserie, geregisseerd door de talentvolle broers Andrea en Antonio Frazzi (‘Certi Bambini’, 2004), begint in 1980 wanneer Giovanni Falcone (Massimo Dapporto) zijn onderzoek naar de georganiseerde maffia op Sicilië, de Cosa Nostra, start. Opperrechter Rocco Chinnici (Domenico Chiaramida) wijst hem aan om een gigantisch drugsnetwerk, dat geleid wordt door maffiosi Spatola en Inzerillo, te onderzoeken. Falcone ontdekt dat de heroïne verscheept wordt naar New York, waar de plaatselijke maffia de distributie verder op zich neemt. Iedere rechter die zich eerder met deze zaak heeft bemoeid, is onder mysterieuze omstandigheden om het leven gekomen. Falcone is echter vastberaden de Cosa Nostra te ontmantelen, daarbij gesteund door Chinnici en de aan hem in de Antimafia Pool verbonden onderzoeksrechters Paolo Borsellino (Emilio Solfrizzi) en Giuseppe Di Lello (Mauro Marino). Met de arrestatie van Tommasso Buscetta (Francesco Pannofino), een belangrijke spil in het netwerk van de Cosa Nostra, en diens bekentenissen wordt bewijsmateriaal gevonden tegen ruim vierhonderd mensen. Palermo en Rome maken zich op voor het grootste proces tegen de georganiseerde misdaad ooit…

Om de aandacht af en toe een beetje af te leiden van de droge kost rond het onderzoek, hebben de gebroeders Frazzi Falcones geliefde Francesca Morvelli (Elena Sofia Ricci) een prominente rol gegeven. We zien de rechter worstelen met zijn gevoelens. Aan de ene kant wil hij niets liever dan met Francesca zijn leven delen, aan de andere kant weet hij dat hij haar daarmee in levensgevaar brengt. Ook bij de andere rechters en politiemensen wordt gewezen op het feit dat ze een gezin hebben, die door hun nobele missie de maffia te ontmaskeren gevaar lopen. Sterker nog, op een gegeven moment weet je dat wanneer je een van deze collega’s van Falcone een beetje beter leert kennen, hun einde nabij is. Om maar even te benadrukken dat de maffia veel slachtoffers maakte. Wie zich heeft ingelezen in de achtergronden van het megaproces weet ook al hoe het met Falcone afloopt. De gebroeders Frazzi zien hun film dan ook niet alleen als historisch document maar ook als een eerbetoon aan Falcone, Borsellino en alle anderen die ervoor hebben gezorgd dat de maffia niet meer onaantastbaar is. Het is een mooie, waarheidsgetrouwe ode geworden waarin men – met dank aan Francesco La Licata, wiens novelle als basis heeft gediend – zoveel mogelijk bij de realiteit is gebleven.

De miniserie wordt kleur gegeven door de overtuigende performances van de acteurs. Hoewel je bij geen van allen – zelfs niet bij Falcone, die in zo ongeveer elke scène zit – daadwerkelijk doordringt tot in de ziel, zijn er wel personages van vlees en bloed van gemaakt. Het is wellicht jammer dat Massimo Dapporto als Falcone een wat afstandelijke, kille indruk maakt, in tegenstelling tot nevenpersonages, zoals de agenten Lillo (Paolo Briguglia) en Ninni (David Coco) die een veel warmere, sympathieke uitstraling hebben. De productie zit verder uitstekend in elkaar, zeker als je bedenkt dat dit een tv-film is die in opdracht van de RAI gemaakt is. De heldere kleuren en no nonsense fotografie dragen bij aan het realistische karakter van deze miniserie. Speciale vermelding is er voor de toepasselijke soundtrack van niemand minder dan Ennio Morricone. Zijn bijdrage zal er mede debet aan zijn geweest dat de gebroeders Frazzi in Shanghai de TV Film Silver Award in ontvangst mochten nemen. Wie geïnteresseerd is in de maffia en de manier waarop de Italiaanse justitie de georganiseerde misdaad probeert te bestrijden, zal bijzonder goed uit de voeten kunnen met deze ruim drie uur durende miniserie van de gebroeders Frazzi, waarin de gebeurtenissen tussen 1980 en 1992 uitvoerig uit de doeken worden gedaan. Enige voorkennis is zeker een pre. Soms is de stortvloed aan namen namelijk behoorlijk verwarrend!

Patricia Smagge