Felon (2008)

Regie: Ric Roman Waugh | 104 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Stephen Dorff, Marisol Nichols, Vincent Miller, Anne Archer, Larnell Stovall, Val Kilmer, Sam Shepard, Johnny Lewis, Harold Perrineau, Shawn Prince, Chris Browning, Nick Chinlund, Greg Serano, Jake Walker, Nate Parker, Mike Seal, Louie Pescador, Gabriel ‘Bam Bam’ Merendon, Mark Sivertsen, Mara Holguin, Carrie Fleming, Roman Mitichyan, Adam Taylor, Brittany Perrineau, Harry Zimmerman, Kevin Wiggins, Brian Keith Gamble, Rosalia De Aragon, Jesus Jr., Ivan Brutsche, John Trejo

Drie keer is scheepsrecht, moet regisseur Ric Roman Waugh gedacht hebben. Zijn eerste film, ‘Exit’, uit 1996 had niet zijn naam, maar die van Alan Smithee als regisseur op de rol staan. Alan Smithee is het pseudoniem dat jarenlang gebruikt werd door regisseurs die zich schaamden voor hun eigen werk en niet met hun echte naam op de titelrol wilden komen. Zijn tweede film ‘In the Shadows’ beschikte over een groter budget, betere acteurs (James Caan, Cuba Cooding Jr.) en was beter dan ‘Exit’, maar nog steeds geen hoogvlieger. In 2008 komt ‘Felon’ uit van de voormalige stuntman. Het is een beklemmend gevangenisdrama, een film waar Ric Roman Waugh zich allesbehalve voor hoeft te schamen, integendeel: ‘Felon’ is een uitstekende film.

Stephen Dorff is Wade Porter, een jongeman die het goed voor elkaar heeft; een oogverblindende verloofde (Laura), een leuk zoontje en een bedrijf dat erg goed loopt. Alles gaat crescendo tot er op een nacht ingebroken wordt bij Wade en Laura. Wade betrapt de inbreker en jaagt hem het huis uit. Wanneer hij denkt te zien dat de inbreker een wapen pakt haalt hij uit met z’n honkbalknuppel en raakt de man op het hoofd. Deze valt vervolgens dood neer. Omdat het buiten het huis gebeurde en de man toch geen wapen bleek te hebben wordt Wade aangeklaagd voor moord. Hij kiest voor de verstandige weg en sluit een deal met het OM: vijftien maanden gevangenisstraf in totaal. Echter, eenmaal in de gevangenis aangekomen blijken vijftien maanden een lange tijd. Wade krijgt te maken met sadistische bewakers, gewelddadige medegevangenen, racisme, moord en verraad.

De kracht van ‘Felon’ is dat de film goed laat zien hoe een enkele impulsieve beslissing een heel leven voorgoed kan veranderen. Wade rent achter de inbreker aan, puur om z’n gezin te beschermen en raakt de man ongelukkig en wordt direct aangeklaagd voor moord en naar de gevangenis gestuurd. Het is te bizar voor woorden, het ene moment geniet hij van z’n gezin en pakweg drie dagen later wordt hij tijdens z’n voorarrest in elkaar gerost door een boze neger. Tijdens dat voorarrest en later in de bus op weg naar de gevangenis begint het trammelant al en wordt Wade direct meegezogen in een spiraal van geweld en moord. De gevangenis is een plek met eigen wetten en regels waar je je aan moet houden om te overleven. De groepen gedetineerden zijn opgedeeld in blanken, zwarten en Latino’s. Je ras bepaalt automatisch bij welke groep je hoort en dat betekent ook dat je de anderen haat en verplicht wordt tegen ze te vechten. Wade heeft dan ook geen andere keus dan zich bij de skinheads aan te sluiten en te vechten tegen de anderen. Hij deelt een cel met John (Val Kilmer), een meervoudige moordenaar die hem probeert het gevangeniswezen uit te leggen terwijl Wade er alles aan doet om te overleven in deze verknipte omgeving.

Waugh heeft vooral goed in beeld gebracht hoe verbijsterend en gruwelijk iemands leven kan veranderen. De gevangenis is vernederend, levensgevaarlijk, racistisch, corrupt en zeer gewelddadig. Het is shockerend om te zien hoe het dagelijks leven daar is, niet alleen voor gevangen en bewakers, maar ook voor de bezoekers. De angst en verbijstering die bij Wade en Laura heerst is uitstekend en je kan je gemakkelijk identificeren met dit jonge stel, hetgeen de spanning alleen maar ten goede komt. Het acteerwerk is prima in orde, vooral Val Kilmer maakt indruk als sympathieke, ietwat filosofische moordenaar.

‘Felon’ is niet alleen een uitstekend gevangenisdrama, maar geeft ook een ontluisterd beeld van het Amerikaanse gevangeniswezen (want de realiteit is niet veel anders) en je kan je echt afvragen in hoeverre iemand gerehabiliteerd is na een aantal jaren in zo’n verknipte omgeving. Een aanklacht dus tegen het Amerikaanse rechtssysteem, maar regisseur Waugh legt hier niet teveel de nadruk op. Dat hoeft echter ook niet, want deze film spreekt voor zichzelf. Meer dan de moeite waard.

Hendrik Dijkhuis

Waardering: 4