Fifty Dead Men Walking (2008)

Regie: Kari Skogland | 117 minuten | actie, drama, thriller | Acteurs: Ben Kingsley, Jim Sturgess, Kevin Zegers, Natalie Press, Rose McGowan, Tom Collins, William Houston, Michael McElhatton, Laura Hughes, Gerard Jordan, David Pearse, Joe Doyle, Conor MacNeill, Ewan Harts, Oscar Harts, Ciaran Nolan, Ali White, Frankie McCafferty, Matt McArdle, Tomas O’Suilleabhain, Dessie Gallagher, Kris Edlund, Sheila Kerr, Nick Dunning, Paschal Friel, George McMahon, Gavin O’Connor, Paul Kennedy, Gerry Doherty, Derek Halligan, James Doran, Michael Graham, Anthony Brophy, Henry Deazley, Nathan Hughes, Karen Mason, Brigid Erin Bates, Drew Thompson, Seamus Ball, Jonathan Harden, Alexandra Ford, Chris Simpson

De term Dead Man Walking is normaliter gereserveerd voor ter dood veroordeelden die op weg zijn naar hun executie. In ‘Fifty Dead Men Walking’ heeft dit juist een tegenovergestelde betekenis. Deze vijftig (door de IRA) ter dood veroordeelden werden door de activiteiten van een Ierse IRA-informant juist het leven gered. Het verhaal is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Martin McGartland.

‘Fifty Dead Men Walking’ speelt zich af in Belfast in 1988. De katholieke IRA vecht een meedogenloze strijd met het Engelse bezettingsleger en de veelal protestantse Ierse politie (RUC). Over dit onderwerp zijn veel films gemaakt, toch voert deze spannende film weer een ander en boeiend aspect toe. Martin (een pakkende acteerprestatie van Jim Sturgess) is een kleine scharrelaar die gestolen goederen verkoopt en die min of meer bij toeval in de rangen van de IRA terechtkomt. Als hij op een gegeven moment door de Engelsen gepakt wordt, weet de Special Branch hem met indringende en sluwe argumentatie te overtuigen dat de hele oorlog steeds meer onschuldige slachtoffers maakt (ook onder vrouwen en kinderen) en dat hij door het doorspelen van informatie veel leed kan voorkomen bij onschuldige burgers die midden in het conflict zitten en geen kant op kunnen. Martin wil geen verrader zijn, maar als zijn maatje Frankie (Conor MacNeill) door de IRA in zijn knieën wordt geschoten omdat deze tegen de voorschriften van de IRA handelt, is hij woedend en slaat hij om. Van invloed is dat Martin inmiddels een vriendin heeft, Lara, (Nathalie Press) en dat hij voor zijn spionageactiviteiten geld krijgt dat hij hard nodig heeft om met haar te kunnen gaan samenwonen. Zijn contactpersoon bij de Special Branch wordt Fergus (sterke vertolking door Ben Kingsley). Ook Fergus is een man met een complexe persoonlijkheid en een persoonlijke gedrevenheid.

Martin klimt met zijn beste vriend Sean (Kevin Zegers) op in de rangen van de IRA, krijgt steeds meer informatie en weet deze als mol naar de Special Branch door te spelen. Deze cruciale informatie redt het leven van velen, maar tegelijk neemt het wantrouwen over mislukte aanslagen toe. Als hij uiteindelijk door de IRA wordt ontmaskerd, staat zijn executie vast, maar weet hij onder dramatische omstandigheden te ontsnappen. Cynisch detail is dat Martin uiteindelijk door een andere tak van de geheime dienst wordt geofferd om de contacten die deze dienst weer elders heeft te beschermen. Een fraai stukje snoeihard cynisme, waarbij mensen als pionnen heen en weer worden geschoven en geofferd. Fergus voelt zich verplicht de man die zoveel levens heeft gered te helpen en weet hem na zijn ontsnapping uit handen van de IRA te houden en uiteindelijk in veiligheid te brengen. Martins doodvonnis is echter getekend en hij is nog steeds op de vlucht. De IRA jaagt nog steeds op hem en wist hem in 1999 te vinden, hij overleefde op miraculeuze wijze de moordaanslag. Martin moet voortdurend van identiteit en woonplaats veranderen en heeft zijn vriendin en kind in Ierland achter moeten laten.

‘Fifty Dead Men Walking’ is veel meer dan een actiefilm en is een psychologisch drama én thriller ineen. Regisseur Kari Skogland heeft bekwaam de val vermeden van te veel geweld. De film heeft veel tempo, maar weet door rustpunten toch ook een beschouwend karakter te houden. Geweld is in ondergeschikte vorm aanwezig, maar eerder ‘onvermijdelijk en functioneel’ dan als middel om de film extra op te peppen. De morele strijd van de diverse karakters, het fanatisme van partijen, het tijdsbeeld, alles is treffend neergezet. Het scenario is zonder meer geloofwaardig, de locaties sterk gekozen en alle acteerprestaties uitstekend. Anders dan in bijvoorbeeld ‘Hunger’ neemt de film in politiek opzicht geen stelling en laveert behendig tussen de handelingen van de partijen door die over en weer meedogenloos de strijd aangaan zonder enige scrupules. Jim Sturgess draagt de film in hoge mate en zet een ijzersterke acteerprestatie neer. Een boeiende, pakkende en fascinerende film.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 20 augustus 2009