C’è ancora domani (2023)

Regie: Paola Cortellesi | 118 minuten | drama | Acteurs: Paola Cortellesi, Valerio Mastandrea, Romana Maggiora Vergano, Emanuela Fanelli, Giorgio Colangeli, Vinicio Marchioni, Francesco Centorame, Raffaele Vannoli, Paola Tiziana Cruciani, Yonv Joseph, Alessia Barela, Federico Tocci, Priscilla Micol Marino, Maria Chiara Orti, Silvia Salvatori, Mattia Baldo, Gianmarco Filippini, Chiara Bono

Velen kennen het stereotype beeld van een Italiaanse man: hij is stijlvol gekleed, maakt veel handgebaren en hij wordt vaak exotisch afgebeeld. Tegenover dit idee heerst een serieuze kanttekening, namelijk dat Italië tot vandaag de dag frequent doordrongen is van een patriarchale machocultuur. Het Zuid-Europese land vormt geen uitzondering, in geen enkel land zijn vrouwenrechten definitief verworven. Hoe kaart je dit gevoelige en moeilijke onderwerp aan, zonder te vervallen in een ongenuanceerd beeld? Actrice en scenariste Paola Cortellesi toont met ‘C’è ancora domani’ een actueel thema in een historisch kader.

Het is 1946, Rome, Italië. De doorsnee huisvrouw Delia woont samen met haar man Ivano, hun drie kinderen en haar aan bed gekluisterde schoonvader in een dichtbevolkte volkse buurt. Vanaf het begin is het duidelijk dat het geen relatie van gelijken is: Ivano zwaait – haast letterlijk – de scepter in huis, en het is overduidelijk dat het een patriarchaal gezin is. Delia moet allerlei klusjes doen om de eindjes aan elkaar te knopen en ondertussen het huishouden doen, maar niets is genoeg. Ivano grijpt elke kans om haar te kleineren en af te ronselen. Gelukkig put ze toch nog kracht uit enkele zaken, zoals haar beste vriendin, een verloren vlam uit het verleden en een Afro-Amerikaanse soldaat die om haar geeft. Haar leven neemt echter een andere wending wanneer ze voor het eerst een brief krijgt toegestuurd.

Deze zwarte komedie vormt de debuutfilm van Paola Cortellesi als regisseuse – als actrice en scenariste heeft ze al enkele adelbrieven op zak. Het is op zijn zachtst uitgedrukt dat ze uitpakt met een ingetogen knaller van formaat. De keuze om als setting Italië net na de Tweede Wereldoorlog te kiezen, is geen toeval. Het was een woelige periode, waarbij veel Italianen werden geteisterd door onstabiliteit en onzekerheid. Tegelijkertijd was het een tijdperk van hoop voor vrouwen, aangezien er een groeiende vrouwenbeweging ontstond die een einde wilde maken aan de traditionele machocultuur. Het zijn dus thema’s die afkomstig zijn uit de Italiaanse neorealistische filmstroming van de late jaren 1940 en jaren 1950. Cortellesi overgiet ze met de nodige female gaze. De haarscherpe zwart-witbeelden die bijna als een documentaire aanvoelen, zijn dan ook een kleine knipoog naar deze filmstroming. Cortellesi en co putten niet enkel inspiratie uit het verleden, maar geven ook hun eigen draai aan de film; zo speelt op de achtergrond een mengeling van oudere en recentere Italiaanse en internationale muziek, waarmee een mooie brug wordt geslagen tussen heden en verleden. Op die manier wordt aangetoond dat vandaag de dag vrouwenemancipatie en huishoudelijk geweld nog altijd actuele thema’s zijn.

De keuze om de scènes van confrontatie te tonen als een komedie lijken op het eerste gezicht de kracht van de film te verminderen, maar versterken net de gruwel van het (huishoudelijk) geweld; door deze momenten te tonen als een dans, worden ze getoond als een alledaags iets. Een proces dat zich elke dag opnieuw kan herhalen; de banaliteit van het kwade als het ware, vermomd als een danse macabre. Scènes die niet gelukt zouden zijn zonder de formidabele acteerprestaties van Cortellesi zelf, en Valerio Mastandrea. Beiden moeten onafgebroken schakelen tussen de verschillende emoties die hun personages voelden, zodat ze van vlees en bloed aanvoelen. Mastandrea mag dan wel overkomen als de brute gewelddadige pater familias Ivano, maar wanneer deze bij zijn vader zit, stelt hij weinig voor. Cortellesi daarentegen laat zich nooit reduceren tot een slachtoffer, ze haalt trots uit haar werk en haar rol als huismoeder. Ze weet dat zij het niet goed heeft, dus zet ze alles op alles om haar dochter een betere toekomst te geven, eentje waarvoor ze strijdt.

Het kan niet anders gezegd worden dan dat dit een uitermate belangrijke en prachtige film is; het is een thema dat ons allen aangaat, of beter gezegd: zou moeten aangaan. Cortellesi toont aan dat vrouwenemancipatie een constant proces is, waar voortdurend voor moet gestreden worden op elke mogelijke manier. Het is weinig regisseurs gegeven om op niet betuttelende wijze zo een complexe boodschap zo luchtig, maar tegelijkertijd serieus, over te brengen. Met andere woorden ‘C’è ancora domani’ is een parel van een film die absoluut de moeite waard is om te zien!

Nick Majchrowicz

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 21 maart 2024