Funny People (2009)

Regie: Judd Apatow | 146 minuten | komedie | Acteurs: Adam Sandler, Seth Rogen, Leslie Mann, Eric Bana, Jonah Hill, Jason Schwartzman, Aubrey Plaza, Maude Apatow, Iris Apatow, RZA, Aziz Ansari, Torsten Voges, Allan Wasserman, Rod Man, Wayne Federman, Mike O’Connell, James Taylor, Nicole Ari Parker, Nydia McFadden, Andy Dick, Charles Fleischer, Nicol Paone, George Coe, Budd Friedman, Monty Hoffman, Carol Leifer, Paul Reiser, Sarah Silverman, Eminem, Ray Romano, Justin Long

De Apatow kliek is niet even bekend en geliefd in Nederland als hij is in Amerika en dat geldt eigenlijk ook voor Seth Rogen en Adam Sandler. Nederland is geen ‘Adam Sandler-land’ stellen distributeurs, wat het moeilijk maakt een film als ‘Funny People’ aan de man te brengen. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat die film niet goed is, laat staan dat die Apatow kliek niet goed zou zijn, integendeel. Het is en het blijft onbegrijpelijk dat zij in Nederland niet de bekendheid genieten die de kwaliteit van hun werk verdient.

Elke film waar Apatow of Rogen iets mee van doen heeft adverteert met: “from the guys that brought you ‘The 40-Year-Old Virgin’ en ‘Knocked Up’.” Dat is wat lullig, maar het zijn de films die in Nederland toch nog door aardig wat mensen gezien zijn en voor velen ‘eigenlijk best okay’ bleken. Wat in iets mindere mate geldt voor ‘Superbad’ en ‘Pineapple Express’, waarbij de eerstgenoemde het in de videotheek nog een beetje goedmaakte, en de laatstgenoemde de schappen maar net wist te bereiken, laat staan de bioscoop. Welke sukkels bepalen dat eigenlijk? Maar okay, misschien is er een begrijpelijke verklaring, zoiets als dit: Films waar Apatow mee te maken heeft (hij schrijft ze, of produceert en/of regisseert ze) zijn eigenlijk te goed gemaakt om echt in het typische comedy genre te passen, daarvoor zitten er te veel subtiele laagjes in, zijn de personages niet plat genoeg en zijn de plots net niet cliché genoeg.

Aan de andere kant hebben we ook weer niet te maken met visuele hoogstandjes, snelle montage (of juist alles heel sober), of hippe muziek (of juist geen muziek) of andere filmische vondsten waardoor de films tot vernieuwende cinema, of tot een typisch onafhankelijk low-budget (zijn ze namelijk ook niet) genre gerekend zouden kunnen worden. In Nederland zijn de films in ieder geval moeilijk te plaatsen.

En wat Adam Sandler betreft: voor liefhebbers van kwaliteitscinema bij deze een verwijzing naar ‘Punch Drunk Love’ van ‘Magnolia’ regisseur P.T. Anderson, waarin hij de rol van zijn leven speelt. Hij kan het dus, absoluut. Hij moet alleen met de juiste mensen samenwerken, toegegeven. En die heeft hij in ‘Funny People’ gevonden: de Apatow kliek. Zijn rol is misschien niet zo briljant en eigenzinnig als in ‘Punch Drunk Love’, maar het klopt wel helemaal en omdat hij eigenlijk een groot deel van zijn eigen leven speelt, komt hij zeer goed uit de verf.

Net als de rest, eigenlijk klopt alles aan deze film. De cast, de humor, de ernst, alles loopt door en over elkaar in een prettig tempo, niet te snel, niet te langzaam; geen gaten, geen missers en een aantal memorabele scènes. Alles vervult zijn rol naar wens, ongemerkt en dus op zijn best, zoals de muziek bijvoorbeeld: mooie songs, in de juiste hoeveelheid, op de juiste plaats, maar nooit opdringerig. Alles gaat eigenlijk zo ongemerkt, zo naturel, het gaat zoals het gaat en je wordt erin opgenomen en aan het eind ga je met een voldaan gevoel naar huis. Een gevoel dat het leven nog zin heeft, dankzij de inhoud van het verhaal, maar ook dankzij de filmkunde waarvan je getuige was. Weet u waarin deze film (net als vele Apatow films) toch hip en vernieuwend is? Het is onderdeel van een nieuwe stroming, het ‘grappig realisme’, waarin mensen altijd op zoek gaan naar hun werkelijke aard, die altijd anders is dan ze dachten, genuanceerder dan ze dachten, met Seth Rogen, metro-man nummer een, als boegbeeld van de nieuwe stroming. Terugkerend thema ook hier: vriendschap, of eigenlijk: intermenselijke relaties in het algemeen en liefde en vriendschap in het bijzonder, weer mooi uitgewerkt, nooit zwart-wit.

De humor relativeert het drama, terwijl beide gelijkwaardige partners zijn, precies zoals het in het echte leven ook zou moeten. Grappig realisme dus, met een vleugje romantisch denken, of noem het: een positief wereldbeeld. Dit is evolutie van cinema, evolutie van de menselijke geest, zo goed geschreven dat het lijkt alsof het helemaal niet geschreven is. En de acteurs voelen elkaar zo goed aan omdat ze erbij horen, ze weten welk verhaal hier verteld wordt. Oh, wat kunnen we hier in Nederland veel van leren, op komedie gebied dan, zoals: grappen hoeven er nooit dik bovenop te liggen, als ze maar in de juiste context worden geplaatst en door de juiste mensen op het juiste moment worden uitgevoerd. Afijn, klinkt makkelijker dan het is. Feit is wel, en dat bewijst ‘Funny People’ maar weer eens, dat ze daarmee in Amerika toch echt een stukje verder zijn dan hier in Nederland, zowel in scenario als in uitvoering. Gelukkig dat we er wel gewoon van kunnen genieten en hopelijk wat van leren.

Arjen Dijkstra

Waardering: 5

Bioscooprelease: 3 september 2009