Gett, The Divorce Trial of Viviane Amsalem (2014)

Regie: Ronit Elkabetz, Shlomi Elkabetz | 115 minuten | drama | Acteurs: Ronit Elkabetz, Simon Abkarian, Gabi Amrani, Dalia Beger, Shmil Ben Ari, Abraham Celektar, Rami Danon, Sasson Gabai, Eli Gornstein, Evelin Hagoel, Albert Iluz, Keren Mor, Menashe Noy, David Ohayon, Roberto Pollak, Rubi Porat Shoval, Ze’ev Revach

Haast hadden ze niet, broer en zus Elkabetz, met hun trilogie over de huwelijkse en scheidingsperikelen van het door hen gecreëerde personage Viviane Amsalem. De eerste film ‘To Take a Wife’ kwam in 2004 uit en het laatste deel, ‘Gett, The Divorce Trial Of Viviane Amsalem’, is precies tien jaar later verschenen om het drieluik met stijl af te ronden. Ook voor wie de eerdere films niet gezien heeft, is deze derde, een bij vlagen komisch maar vooral beklemmend rechtbankdrama van de regisserende en acterende Shlomi en Ronit Elkabetz een aanrader.

Na een lang en ongelukkig huwelijk, vervreemding van haar echtgenoot Elisha en inmiddels een de facto gescheiden leven, probeert Viviane Amsalem een officiële scheiding van haar man te verkrijgen. Volgens de Rabbinale wetten van Israël moet een man zijn vrouw officieel toestemming geven voor een scheiding, en haar meer of minder ceremonieel deze gett overhandigen. Wanneer beide echtelieden het eens zijn, is dit niet meer dan een formaliteit, maar als de man in kwestie wil dwarsbomen, dan kan hij een scheiding op deze manier tegenhouden. Enige mogelijkheid is om de zaak voor de religieuze rechtbank te laten verschijnen, waar de rabbijnen van dienst de zaak aanhoren en de betrokkenen hun advies geven. ‘Gett, The Divorce Trial Of Viviane Amsalem’ toont 115 minuten lang niets meer dan de binnenkant van een rechtszaal, waar gedurende een aantal jaren de ‘zaak Amsalem’ wordt uitgevochten.

Deze religieuze rechtbanken zijn gesloten voor toehoorders, waardoor de precieze gebeurtenissen die zich binnen de zalen afspelen voor velen onbekend blijven. Regisseurs Shlomi en Ronit hingen in het kader van research maandenlang rond in de wachtkamers van zo’n rechtbank en vingen veel verhalen en een karrenvracht aan emoties op. De slepende rechtszaak uit de film kent dan ook uiteenlopende scènes waarin soms gelachen, dan weer gehuild, geschreeuwd of juist gezwegen wordt. Voor de kijker komt de wanhoop van Viviane soms akelig dichtbij, maar door de evenwichtige opbouw en dito personages is de film nergens een klucht geworden.

Het gedetailleerd geschetste gelovige en traditionele Marokkaans-joodse milieu is vergelijkbaar met de omgeving waarin de kinderen Elkabetz zelf opgroeiden, in een stadje ten noorden van Haifa. Frans, Arabisch en Hebreeuws worden vloeiend met elkaar afgewisseld, net als humor en diepliggende treurigheid. De levensechte karakters – zussen, broers en buren van het paar – geven het verhaal aankleding en intimiteit, maar verraden ook de drukkende sfeer waarin hun levens zich afspelen. Steeds doorga je hetzelfde emotionele proces: van nieuwsgierigheid tot sympathie voor de karakters, geraakt door de humoristische dialogen en ontroerende getuigenissen, tot uiteindelijk de overheersende wrange smaak.

Een van Israëls grootste actrices Ronit Elkabetz maakt met haar vijftig lentes (niet te zien) een verpletterende indruk. Van haar bleke en onopgemaakte gezicht, vaak in normale tot extreme close-up gefilmd, valt het hele spectrum aan emoties af te lezen. In elke scène wordt door de cameravoering nadruk gelegd op haar uiterlijk: enerzijds kuis en bescheiden, anderzijds – middels details als een gelakte teennagel – elegant en uitdagend. Het lange zwarte haar van Viviane staat symbool voor haar weg naar buiten: draagt ze het in de eerste paar zittingen nog in een strenge knot, in latere scènes valt het vrijelijk over haar schouders. Des te confronterender voor de mannelijke aanwezigen, aangezien het haar van een gelovige joodse vrouw niet benadrukt en liefst zelfs bedekt wordt.

‘Gett, The Divorce Trial Of Viviane Amsalem’ vertelt een onbekend verhaal over een land met zoveel tegenstrijdigheden in de beeldvorming, maar is vooral een ijzersterk drama op persoonlijke schaal, uitgedragen door uitstekende acteurs.

Ruby Sanders

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 september 2014
DVD-release: 22 januari 2015