Giuseppe in Warsaw – Giuseppe w Warszawie (1964)

Regie: Stanislaw Lenartowicz | 99 minuten | komedie, oorlog | Acteurs: Zbigniew Cybulski, Elzbieta Czyzewska, Antonio Cifariello, Jarema Stepowski, Krystyna Borowicz, Aleksander Fogiel, Józef Pieracki, Roman Klosowski, Wojciech Siemion, Zdzislaw Maklakiewicz

Op verlof naar Warschau: je kan je leukere vakantieplekjes voorstellen als het ergens tussen 1940 en 1945 is, maar de Italiaans soldaat Giuseppe vindt het al lang best, zo lijkt het. Zo lang hij maar niet hoeft te vechten, want al gauw wordt duidelijk dat hij, ondanks het bekende Italiaanse temperament, niet geschikt is voor het soldatenwerk.

Dat geldt eigenlijk voor alle drie de hoofdpersonen. De jonge Maria droomt van een heldenrol in het verzet, maar moet vooral strijd leveren met haar oudere broer Staszek, bij wie ze inwoont. Hij wil gewoon rustig zijn werk als kunstschilder kunnen doen, maar omdat Maria zijn woning tot ontmoetingsplek van het verzet heeft omgetoverd, komt daar maar weinig van terecht. Sterker nog, hij brengt de meeste tijd van de dag door in de badkamer van zijn eigen woning, zodat de verzetsmensen ongestoord hun geheime werkzaamheden kunnen doen.

De zaken worden nog ingewikkelder als Giuseppe Maria tot in huis achtervolgt omdat hij haar verdenkt van diefstal van zijn wapen. Of toch vooral omdat zij z’n warmbloedige Italiaanse gevoelens danig prikkelt? Hoe het ook zij, Giuseppe heeft, nog voor Maria en Staszek hem eruit kunnen gooien, zich al plekje in huis toegeëigend. Hij blijft, totdat hij z’n wapen terugkrijgt.

Dit alles levert natuurlijk problemen op: hoe houdt je het verzet draaiende als je een vijandige soldaat en een onwillige broer in huis hebt? Het leidt tot een flink aantal komische situaties, met veel verwarring: Staszek en Giuseppe lopen de helft van de tijd min of meer noodgedwongen in elkaars kleding, met de nodige persoonsverwisselingen tot gevolg. Het leidt nogal eens tot chaotische taferelen, met als hoogtepunt elkaar beschietende Duitsers. En tussen de bedrijven door bloeit er zowaar ook nog wat op tussen Giuseppe en Maria.

‘Giuseppe in Warsaw’ is een film waarin op vederlichte toon de chaos van oorlog wordt getoond. Er vallen wel wat schoten, maar de oorlog is toch vooral het decor en de oorzaak van alle chaos. Het gaat hier vooral om de drie hoofdpersonen, waarbij de twee mannelijke hoofdrollen voor de komische noot zorgen. Die rollen worden overigens op verdienstelijke wijze vervuld door twee acteurs, Antonio Cifariello en Zbigniew Cybulski (‘de Poolse James Dean’), die beiden luttele jaren na deze film verongelukten.

De humor zit hem vooral in de chaotische situaties en in de mimiek van de mannen. En er wordt natuurlijk dankbaar gebruik gemaakt van stereotypen: de temperamentvolle en romantische, maar ook laffe Italiaan, de nogal sullige Duitsers en de aartsluie kunstenaar die niks met de oorlog te maken wil hebben.

Het maakt van ‘Giuseppe in Warsaw’ een enigszins gedateerde en brave film, die desondanks kwalitatief goed gemaakt is en daarom, ook nu nog, nog heel goed te bekijken valt.

Daniël Brandsema