Gluckauf (2015)

Regie: Remy van Heugten | 101 minuten | drama | Acteurs: Bart Slegers, Vincent van der Valk, Johan Leysen, Joy Verberk, Jacques Lucassen, Ali Ben Horsting, Tygo Bussemakers, Dimitri Ivanov, Marijn Crins, Raymond Kurvers, Kiki van Aubel, Sandra Dierx, Jan ten Haaf, Har Smeets, Nico de Vries, Mathijs van Kessel, Noel Keulen, Ton Jegerings, Sabir Alhaft, John Paulus, Melle Leurs, Renate Reijnders, Janno Franssen, Dennis Koltgen, Sybrand Boumans, Lars Koulen, Wahid Abdelouahad Sanouji, Ruud Horrichs, Roel Beurskens, Ton Niessen, Catalijne Janssen, Dennis Jaspar

‘Schrijf over hetgeen dat je kent’ is een tip die veel schrijvers meegegeven wordt. Dit principe kan heel makkelijk ook voor filmmakers gelden. Vaak zijn films met een autobiografisch randje (al betekent dat maar dat het zich afspeelt in de streek waar de regisseur opgroeide) toch net dat tikje persoonlijker. Ook in ‘Gluckauf’, Remy van Heugtens tweede speelfilm, is dat het geval. Ondanks het magere scenario is de nostalgie voelbaar en dat zet de juiste toon.

‘Gluckauf’ (een term die mijnwerkers gebruikten om elkaar een behouden terugkeer toe te wensen) vertelt het verhaal van een Zuid-Limburgse vader en zoon die zich beiden met niet al te koosjere zaakjes bezighouden. Vader Lei is een aan lager wal geraakte alcoholist, zijn zoon Jeffrey is een ambitieuze twintiger die steeds op zoek is naar erkenning van zijn vader. Wanneer Jeffrey ontdekt dat Lei een zware geldschuld heeft bij een lokale crimineel besluit hij zijn vaders schuld over te nemen. Dit alles speelt zich af tegen de achtergrond van een gebied dat sinds de sluiting van de mijnen in een sociaal-economische vrije val zit. Geweld, misdaad en drugs zijn altijd aanwezig. Toch is ‘Gluckauf’ bovenal een sociaal drama over de allesoverheersende liefde tussen een vader en zijn zoon.

De film begint hoopvol met een prachtige openingsscène waarin vader Lei zijn zoontje op komt eisen bij de moeder. Maar al gauw blijkt het scenario, van de hand van Gustaaf Peek, toch wat gaten te vertonen. Hier en daar neemt het verhaal erg onwaarschijnlijke en onnatuurlijke wendingen en de finale is ronduit slecht. Desalniettemin is ‘Gluckauf’ een genietbare film. Van Heugten, die zelf opgroeide in Zuid-Limburg, is duidelijk oprecht begaan met het thema, in interviews geeft hij ook aan hoeveel pijn het hem doet dat zijn geboortestreek steeds meer criminaliseert en verarmt. Deze emotie zette zich door bij het maken van de film. Stilistisch gezien is ‘Gluckauf’ vlekkeloos, de warme kleuren bieden wat tegenwicht aan het donkere verhaal, de handheld camera zorgt precies voor de juiste sfeer en Douwe Bob schreef een prachtige soundtrack (‘Mine Again’) die ‘Gluckauf’ net dat vleugje country geeft dat we kennen uit films als ‘Winter’s Bone’ (2010) . Het is knap wat van Heugten toch nog weten te maken heeft van dit rommelige plot.

Bart Slegers zet een zeer intense en authentieke Lei neer, maar hij speelt de andere acteurs helaas weg. Vooral Johan Leysen wist als villain niet te overtuigen, maar dat ligt eerder aan een slechte casting dan aan het acteerwerk. Alle acteurs spreken in Limburgse dialect, wat af en toe een beetje geforceerd overkomt maar op zich de film wel ten goede komt. In dit sociale drama zien we niets dat ons niet bekend is. ‘Gluckauf’ past precies in de trend die de gebroeders Dardenne ooit begonnen zijn. Denk maar aan Belgische films zoals ‘Rundskop’ (2011) en ‘Les géants’ (2011): films die zich afspelen in een achtergesteld en misdadig milieu, gekarakteriseerd door een bepaalde streek met bijhorend landschap en dialect. Dat is echter geen kritiek. Van Heugten laat ons op een erg subtiele manier verschillende aspecten van het gemarginaliseerde en verarmde leven in het Limburgse dorpje zien. Zo filmt hij bijvoorbeeld terloops vader Lei die keer op keer dezelfde koffiefilter uitspoelt en hergebruikt. De filmmaker gooit ons geen armoede in het gezicht maar laat het onopvallend op de achtergrond sluimeren.

‘Gluckauf’ heeft een hinderlijk plot. Dat neemt echter niets af van de potentie die van Heugten met deze film laat zien. Zeker na zijn vorige speelfilm, ‘Valentino’ (2013), een flauwe romantische komedie, is dit een aangename verrassing. Laat ons hopen dat van Heugten de stijgende lijn aan weet te houden.

Esca van Blarikom

Waardering: 3

Bioscooprelease: 29 januari 2015
VOD-release: 28 mei 2015
DVD-release: 28 mei 2015